له‌كوتايى ده‌وره‌يه‌كدا
ده‌قى‌وته‌ى منصور حكمت له كوبوونه‌وه‌ى ئيفتتاحيه‌ى كونگره‌ى يه‌كه‌مى
حزبى كومونيستى كريكاريى ئيراندا (سالى ١٩٩٤)
باسه‌كه‌ى‌من له‌سه‌ر جيگاوشوينى‌تايبه‌تي‌ى‌برگه‌يه‌كه كه ئه‌م كونگره‌يه‌ى‌تيادا به‌رپا ده‌كريت. پيم وايه چ له‌رووى‌ره‌وتى‌هه‌لومه‌رجى‌بابه‌تى‌له‌ئاستى‌جيهاني‌داو چ له‌رووى‌ئالوگورى‌ده‌رووني‌ى‌چه‌په‌وه، وه ته‌نانه‌ت له‌رووى‌ره‌وتى‌حه‌ره‌كه‌تى‌حزبى‌خوشمانه‌وه، ئيمه كوتايىقوناغيكو كوتايى‌ده‌وره‌يه‌كى‌ليل تي‌ده‌په‌رينين. گه‌يشتنى‌هه‌موو ئه‌م پروسه جياوازانه به خالى‌وه‌رچه‌رخانى‌چاره‌نووس ساز له‌م برگه تايبه‌ته‌دا، له‌بنه‌ره‌تدا به‌ريكه‌وت ني‌يه، هه‌رچه‌نده له هه‌ندى‌جوزئيياتدا ده‌توانى‌وابي. ئه‌و قوناغه‌ى‌كه خه‌ريكه ته‌واو ده‌بي، لايهنو ئه‌بعادى‌جياجياى‌هه‌يه‌و من ده‌مه‌وى‌سه‌رنجى‌كونگره بو ئه‌م تايبه‌تمه‌ندي‌يه‌ى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌ى‌ئيستاو لايه‌نه گرنگهكانىرابكيشمو ته‌ئكيد له‌سه‌ر ئه‌و ئه‌نجامانه بكه‌م كه به‌برواى‌من ده‌بى‌له‌م جيگاو شوينه‌وه وه‌ربگيريت.
له‌ماوه‌ى‌ئه‌م چه‌ند ساله‌ى‌رابردوودا ئيمه شاهيدى‌زنجيره‌يه‌ك ئالوگور بووين كه گرنگترين ئالوگوره‌كانى‌سه‌رتاپاى‌سه‌ده‌ى‌بيسته‌ميان پيك ده‌هينا. ئه‌م ده‌وره‌يه، كه به زاراوه‌ى‌وه‌ك ده‌ورانى‌پاش جه‌نگى‌سارد، ده‌روانى‌داروخانى‌بلوكى‌روژهه‌لات، مه‌رگى‌كومونيزم، ده‌ست پي‌كردنى‌نه‌زمى‌نوي‌ى‌جيهاني‌و…تاد قسه‌ى‌لـى‌ئه‌كريت، له‌رووى‌گرنگي‌و چاره‌نووس سازي‌يه‌كه‌يه‌وه له ميژووى‌كومه‌لگاى‌هاوچه‌رخدا، هاوتاى‌دوو جه‌نگى‌جيهانى‌وه‌يان شورشى‌ئوكتوبه‌ره. له‌رووى‌سياسي‌يه‌وه، له‌رووى‌ئابووري‌يه‌وه، له‌رووى‌ئه‌و ئالوگوره ئايدولوژي‌يه‌وه كه به‌سه‌ر كومه‌لگايدا هيناوه، له‌رووى‌كاريگه‌ري‌يه‌كه‌وه كه له‌سه‌ر جيهانبينىئينسانهكانو تيروانينى‌ئه‌وان بو فه‌لسه‌فه‌ى‌ژيان دايناوه، وه‌سه‌رئه‌نجام لهرووىتيكوشانو كاريگه‌ري‌يه‌ك كه‌له‌سه‌ر كومونيستهكانو چه‌پى‌دانا، ئه‌م ده‌وره‌يه له‌راده‌به‌رده‌ر ميژوويي‌و چاره‌نووس ساز بووه.
هه‌لبه‌ته ئه‌وه‌ى‌كه ئيمه بووينه شاهيدى‌ده‌وره‌يه‌كى‌وا چاره‌نووس ساز هونه‌رى‌خومان نه‌بوو. به‌لام شتيك هونه‌رى‌ئيمه بووه‌و من ده‌مه‌وى‌به‌رله هه‌رشتيك سه‌رنجى‌كونگره‌ى‌بو رابكيشم.
ئه‌م ده‌وره‌ى ئالوگوره گه‌ليك قورباني‌ى‌هه‌بوو. له‌شيوه‌ى‌بزووتنه‌وه جياجياكان، ئامانجه جياجياكانو ئه‌و ئاسويانه‌ى‌كه له‌ده‌ست دران، به‌لام ئيمه له‌نيو ئه‌م قورباني‌يانه‌دا نه‌بووين. ئه‌مه ده‌وره‌يه‌ك بوو كه تيايدا كوتايى‌هاتنى‌كومونيزميان راگه‌ياند. ئه‌گه‌ر ٨٠ له‌سه‌دى‌ئه‌م ئيدعايه‌ش درو بووبيت، به‌هه‌رحال ٢٠ له‌سه‌دى‌نيشانده‌رى‌واقعييه‌تيكى‌بابه‌تي‌يه، ئه‌ويش ته‌ريك كه‌وتنه‌وه‌ى‌چه‌پ، وه چه‌پى‌ماركسيست بوو له كومه‌لگادا. ئه‌مه واقعييه‌تيك بوو. خودى‌ئيمه له چه‌ندين سال به‌رله‌ئيستاوه، له كونگره‌ى‌سي‌يه‌مى‌حزبى‌كومونيستى‌ئيرانه‌وه، وه ته‌نانه‌ت به‌مانايه‌كى‌گشتي‌تر له‌كونگره‌ى‌دووه‌مي‌يه‌وه، چووين به پيشوازى‌ئه‌م واقعييه‌ته‌وه. ئه‌م پاشه‌روژه‌مان بينى‌بوو، پووكانه‌وه‌ى‌ئه‌م چه‌په‌مان پيشبينى‌كردبوو و له‌به‌رامبه‌ريدا كومونيزمى‌كريكاريمان وه‌كو ئه‌لته‌رنه‌تيڤ خستبووه روو. له‌م ده‌وره‌يه‌دا نه‌ته‌نها بزووتنه‌وه چهپو كومونيسته‌كان كه‌وتنه ژير مه‌نگه‌نه‌وه، به‌لكو به‌گشتى‌ئامانجه يه‌كسانيخوازه‌كان، ئازاديخوازه‌كان، خودى‌خوشبينى‌به زاتى‌ئينساني‌ي، ئوميدى‌ئه‌وه‌ى‌كه كومه‌لگا ده‌توانى‌به‌ئاراسته‌ى‌باشتر بووندا بروات، وه ته‌نانه‌ت هه‌ر جيهانبيني‌و تيروانينيكى‌فه‌لسه‌فى‌كه به هه‌ر شيوه‌يه‌ك ئينسان به عونسريكى‌كاريگه‌ر له ژيانى‌خويدا پيناسه بكات، هه‌موو ئه‌مانه پاشه‌كشه‌يان پي‌كرا. له‌به‌رامبه‌ردا، ده‌وره‌يه‌ك له نائوميدي، سه‌رليشيواوي، وه به‌دبيني‌ى‌سه‌باره‌ت به ئايندهىئينسانو ريره‌وى‌كومه‌لگاى‌ئينسانى‌ده‌ستى‌پي‌كرد. له‌م ده‌وره‌يه‌دا شاهيدى‌په‌رتاب بوونى‌ژماره‌يه‌كى‌زور، ژماره‌يه‌كى‌بي‌شومار، له‌و ئينسانانه بووين كه له ده‌وره‌ى‌پيشوودا خويان به پيشكه‌وتنخواز، ئازاديخواز، يه‌كسانيخواز، ئيجابي‌و سودمه‌ند پيناسه ده‌كرد. ئيمه شاهيدى‌قوربانى‌بوونى‌ئه‌مانه بووين. شاهيدى‌ئه‌وه بووين كه ژماره‌يه‌كى‌زور به‌و ئه‌نجامه گه‌يشتن كه هيچ شتيك سودى‌ني‌يه، ته‌نانه‌ت بوونه كورسى‌خه‌لكانى‌ترو له‌دواى‌ئه‌وانه‌وه وتيان ئه‌مه "كوتايى‌ميژوو"ه، دنيا هه‌ر ئه‌مه‌يه‌و ئيتر هه‌روا ده‌مينيته‌وه. فورمولبه‌نديى‌جوراوجور سه‌باره‌ت به‌وه‌ى‌كه دنيا هه‌ر ئه‌مه‌يه‌و ده‌بى‌له‌گه‌لى‌بسازيين، له هه‌موو ده‌لاقه‌كانى‌كومه‌لگاوه، له‌جيهانى‌هونه‌ره‌وه تا سياسهتو تيوري‌و ئايدولوژى‌سه‌ريان ده‌رهينا. ئه‌نجاميكى‌به‌رواله‌ت حاشاهه‌لنه‌گر كه به‌ده‌سته‌وه دراو حوكميك كه وه‌كو بيروكه‌يه‌كى‌سه‌ركه‌وتوو راگه‌يه‌نرا ئه‌مه بوو كه ئه‌وه كومه‌لگاى‌سه‌رمايه‌داري‌يه كه سه‌ركه‌وتووه، ئيتر ئه‌مه به‌شى‌ئينسانه، ئه‌مه ديموكراسي‌يه (هه‌ر ئه‌مه‌ى‌كه ده‌يبينن نه‌ك بيروكه‌كانى‌سه‌ده‌ى‌نوزده‌هه‌م)، ئه‌مه هه‌لومه‌رجى‌كارو گوزه‌رانه، زاهيرو باتنى‌جيهان هه‌ر ئه‌مه‌يه‌و ئينسانه‌كان ده‌بى‌خويانى‌له‌گه‌ل بسازينن. ئه‌م خوسازانه‌ش هه‌ركه‌سه ده‌بى‌له‌خه‌لوه‌تگه‌و ته‌نهايى‌خويدا ئه‌نجامى‌بدات چونكه ئه‌توميزه بوونى‌ته‌واوى‌ئينسانه‌كانيش تايبه‌تمه‌ندي‌يه‌كى‌ترى‌ئه‌م ده‌وره‌يه بوو: دهستوپىبهستراويو ته‌سليم بوونى‌ته‌واوى‌فه‌رد له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و رووداوانه‌ى‌كه به‌سه‌رى‌ده‌هات، له سه‌يركردنى‌هه‌موو روژه‌ى‌كوشتارى‌خه‌لك له‌ئاستى‌ده‌يان هه‌زار كه‌سي له روژيكدا وه ئه‌وه‌ى‌كه كاريكت له‌ده‌ست نايه‌ت، تا ئه‌وه‌ى‌كه معلوم ني‌يه هه‌ر سبه‌ينى‌چى‌به‌سه‌ر كارو سه‌عاتى‌كارو كري‌كه‌ى‌خوتدا ديت وه‌يان چاره‌نووسى‌مافى‌زيندوو مانه‌وه‌ت يان مافى‌چوونه مه‌دره‌سه چى‌به‌سه‌ر ديت. ئه‌م تهمومژه ئاسمانى‌جيهانى‌داگرت.
به‌برواى‌من ئيمه قوناغى‌يه‌كه‌مى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌مان تي‌په‌راندووه، دواتر روونى‌ده‌كه‌مه‌وه چونو بوچي. به‌لام ئه‌وه‌ى‌كه ئيمه سه‌ره‌راى‌هه‌موو شتيك ده‌بى‌له‌م ده‌وره‌يه‌دا شانازى‌پيوه بكه‌ين، ئه‌وه‌يه كه ئيمه نه‌ته‌نها له‌ريزى‌قوربانيانى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌دا نه‌بووين، به‌لكو له‌و چه‌ند دانه رووداوه ئيجابي‌يانه بووين كه له‌م ده‌وره‌يه‌دا لهجيهاندا روويان ده‌دا. له‌به‌رامبه‌ر ئاينده‌يه‌كى‌تاريكدا كه بورژوازى‌به‌كرده‌وه سه‌ربارى‌هه‌مو وه‌عده‌و به‌لينه‌كانى‌ده‌يخسته به‌رده‌م مليونه‌ها ئينسان، ئيمه يه‌كيك بووين له‌و چه‌ند رايه‌لانه‌ى‌كه كومه‌لگايان به رابردوويه‌كى‌ئوميدبه‌خش، به‌خه‌باتى‌حه‌قخوازانه‌ى‌رابردوو و ئه‌و ئاسو ئينساني‌يه فراوانانه‌ى‌كه له ده‌يان سال پيشتره‌وه ئينسان چاوى‌تى‌بريبوو په‌يوه‌ست ده‌هيشته‌وه. ئه‌گه‌ر ئيمه‌ومانان له‌م ته‌سويره بكه‌نه ده‌ره‌وه، ئيمه‌و ئه‌و ئينسانو ره‌وتانه‌ى‌چه‌شنى‌ئيمه كه وه‌ك هه‌ميشه پي‌يان داگرتو وتيان نه‌خير، ئازادى‌ماناى‌هه‌يه، يه‌كسانى‌ئينسانه‌كان ماناى‌هه‌يه، بزووتنه‌وه‌ى‌چينى‌كريكار ماناى‌هه‌يه، ئه‌وكاته ئه‌م ده‌وره‌يه ده‌بووه دابرانيكى‌بنه‌ره‌تي‌ى‌له‌ميژووى‌جيهاندا. وه‌كو شه‌ريكى‌ئه‌تومى‌كه شارستانيتى‌دواى‌ئه‌و ده‌بى‌له‌سه‌ره‌تاوه ده‌ست پى‌بكاته‌وه. به‌لام كهسانيكو ئينسان گه‌ليك هه‌بوون كه مقاوه‌مه‌تيان كردو هه‌وليان دا ئاراسته‌ى‌جيهان له‌م وه‌زعه چه‌په‌ل‌و ئاينده چه‌په‌لتره‌ى‌كه به‌لينيان ده‌دا به‌لاى‌رابردوويدا وهرچهرخيننو وه‌بيرى‌بهيننه‌وه كه پيشتر هيواو ئامانجيك هه‌بووه، مه‌بادئيك هه‌بووه، كومه‌ليك پيشره‌وى‌هه‌بووه، ماركسيك هه‌بووه، ئامانجيكى‌سوسياليستى‌هه‌بووه، بيمه‌يه‌كى‌بيكارى‌هه‌بووه، حقوقيكى‌مه‌ده‌ني‌و كومه‌لايه‌تى‌هه‌بووه. ئيمه له‌ريزى‌ئه‌م مقاوه‌مه‌ته‌دا بووين، له‌و رايه‌لانه بووين كه نه‌يانده‌هيشت دنيا له چاوگه ئينساني‌و مهدهنييهكهىرابردووىداببريتو به په‌يوه‌ستي‌ى‌ده‌يان هيشته‌وه‌و به‌م جوره ريگه‌يان خوش ده‌كرد بو په‌لامارى‌دووباره له ئاينده‌دا. ئيمه له‌و ده‌روازانه بووين كه ديمه‌نه كونترو ئينساني‌ترو گه‌روه‌تره‌كانيان له‌به‌رچاوى‌ئه‌م دنيايه ده‌هيشته‌وه.
كاتيك ده‌ليم "ئيمه"، ره‌نگه كه‌سيك ليره له‌به‌ر خويه‌وه بير بكاته‌وه‌و بلـى"به‌لام من خوم له‌م ده‌وره‌يه‌دا كاريكى‌ئه‌وتوم نه‌كردووه". ئه‌مه گرنگ ني‌يه. گرنگ ئه‌وه‌يه كه ئيمه هه‌موومان خشته‌كانى‌بزووتنه‌وه‌يه‌كمان پيك ده‌هينا كه به‌سه‌ريه‌كه‌وه ئه‌م روخساره‌ى‌له‌خوى‌نيشان داو ئه‌م روله‌ى‌گيرا. وه به‌برواى‌من ئه‌م روله له‌چوارچيوه‌ى‌هه‌لسوورانى‌راسته‌وخوى‌ئه‌م بزووتنه‌وه‌يه‌دا، ئيرانو ناوچه‌كه، چاره‌نووس ساز بووو له‌ده‌ره‌وه‌ى‌ئه‌ويش بي‌بايه‌خ نه‌بوو. له ئاينده‌دا زور كه‌س ده‌گه‌رينه‌وه‌و چاو به‌م ده‌وره‌يه‌دا ده‌گيرنه‌وه‌و ناچارن له‌ريگه‌ى‌ئيمه‌وه، وه له‌كه‌نالى‌ئه‌م ده‌ريچه‌و ئه‌م په‌يوه‌ندانه‌ى‌كه ئيمه‌و كه‌سانى‌وه‌ك ئيمه له‌گه‌ل ئينسانيه‌تى‌به‌ر له‌م تاريكي‌يه‌ى‌دوايى‌وه له‌گه‌ل ئامانجه ئينساني‌و سوسياليستي‌و يه‌كسانيخوازانه‌كاندا پاراستمانو هيشتمانه‌وه، سه‌يرى‌ميژووى‌خويان بكه‌ن. بو نموونه ئيمه هه‌ولماندا ماركس زيندوو رابگرين. بو يه‌ك سات بيهيننه به‌رچاوتان كه ئه‌گه‌ر ماركس له‌جيهان بسه‌ننه‌وه چ شتيكى‌لـي‌ئه‌مينيته‌وه. ئيمه له‌ريزى‌كه‌سانيكدا بووين كه هه‌وليان دا ريگه نه‌ده‌ن دنيا له ماركس، له لينين، له بيروكه‌ى‌يه‌كساني‌و ئازادى به‌شيوه‌يه‌كى‌گشتى‌مه‌حروم بكه‌ن. وه ئه‌م ده‌ريچه‌يه هه‌رچه‌نديك بچووك بووبيت، هه‌رچه‌نديك ئيمه ناچالاك بووبيتين، هه‌رچه‌نديك حزبو بزووتنه‌وه‌يه‌كى‌به‌رته‌سك به ولاتيكو ناوچه‌يه‌كى‌كه‌م بايهخو لاوه‌كى‌بووبيتين له ئاستى‌نيونه‌ته‌وه‌ييدا، به‌هه‌رحال ده‌ريچه‌يه‌ك بووينو له ده‌ريچه بچووكه‌كانه‌وه ده‌كرى‌سه‌يرى‌ديمه‌نى‌گه‌وره بكريت. كه‌سيك كه دواتر سه‌يرى‌ئه‌م ديمه‌نه ده‌كات، كاريكى‌به راده‌ى‌هه‌وله‌كه‌ى‌ئيمه‌وه ني‌يه، كارى‌به ناوه‌روكى‌هه‌وله‌كه‌ى‌ئيمه‌وه هه‌يه. ئه‌مه ئه‌و شته‌يه كه به‌برواى‌من ئيمه ده‌توانين سه‌ربه‌خو له ئه‌ندازه‌ى‌هه‌ولى‌تاكه كه‌سي‌ى‌يان ده‌سته جه‌معي‌ى‌خومان، پـي‌ى‌سه‌به‌رز بين. ده‌توانين بگه‌ريينه‌وه‌و بليين كه له‌م سالانه‌دا، له‌م ده‌وره‌يه‌دا كه توپيك داى‌به ناوه‌راستى‌جيهانى‌بورژوازي‌داو بوگه‌ناو به هه‌موولايه‌كدا په‌ري، وه ژماره‌يه‌ك ئينسانى‌زوريش له‌گه‌ليدا په‌رين، به‌جوريك كه ئيتر جياكردنه‌وه‌ى‌بوگه‌ناو له‌و ئينسانانه ئيمكانى‌نه‌بوو، ئيمه ئاشكرا بوو كه چ ده‌ليين، ئيمه راوهستاينو ئه‌و ئاسويانه‌مان لهبهرچاوىخهلكدا هيشته‌وه. وه به‌برواى‌من ئه‌مه ئه‌مرو خه‌ريكه وه‌لام ده‌داته‌وه. ده‌ورانى‌ليلى‌خه‌ريكه به‌حوكمى‌هه‌لومه‌رجى‌بابه‌تي‌و هه‌روه‌ها به هه‌ول‌و ته‌قه‌لايه‌كى‌له‌م جوره، كوتايىپـيديتو ئيمه ده‌گه‌ينه خاليك كه بوجاريكى‌تر ده‌كرى‌قسه له پيشرهوىبكريتو بو پيشره‌وى‌هه‌ول بدريت.
ئه‌م كونگره‌يه ده‌بى‌كونگره‌ى‌به‌ره‌سمييه‌ت ناسينى‌ئه‌م حه‌قيقه‌ته بيت له‌باره‌ى‌خومانه‌وه. ئه‌و شته‌ى‌كه ئه‌مرو بو ئيمه مايهىشوروشهوقو شانازى‌بيت ئه‌وه ني‌يه كه گوايا زور باش كارمان كردووه، بووينه‌ته حزبيكى‌زور مه‌زن، سه‌دان ئه‌نداممان گرتووهو…تاد. حه‌قيقه‌تى‌ئه‌مروى‌ئيمه ئه‌مه ني‌يه. به‌لكو ئه‌وه‌يه كه ئيمه سه‌ربه يه‌كيك له باشترين ريچكه فكري-سياسي‌يه‌كانى‌ده‌يه‌ى‌ئه‌خير بووينو بزووتنه‌وه‌كه‌ى‌ئيمه له‌م ده‌وره‌يه‌دا يه‌كيك بوو له باشترين، شيرين ترين، ئيجابىترينو روشنبين ترين ريچكه فكري‌و سياسي‌يه‌كان له كومه‌لگادا… به‌برواى‌من كه‌سيك كه له‌م ساله خه‌ته‌رانه‌دا، سه‌ربه‌م بزووته‌وه‌يه بووه ده‌توانى‌ئه‌مرو به‌راستى‌سه‌ربه‌رز بيت. ئه‌م سه‌رفرازي‌يه حه‌قى‌ئه‌م كونگره‌يه‌يه. ئه‌م كونگره‌يه به‌ريكه‌وت ني‌يه. ئيمه‌ش ده‌كرا په‌رتاب بووينايه، ئه‌توميزه بووينايه، دهمانتوانىدهرگيرىخانهگيترينو گه‌وجانه‌ترين مشتومر بووينايه له‌گه‌ل خانهگيترينو گه‌وجانه‌ترين ره‌وته‌كاندا. به‌لام نه‌بووين. چووينه پيشه‌وه، وه به‌برواى‌من ته‌نانه‌ت روونتر له هه‌ر كاتيكى‌تر بيرمان كرده‌وه‌و ريره‌وى‌خومان ديارى‌كرد. ئايا وه‌كو حزبيك له‌خومان رازين؟ به‌برواى‌من وه‌كو حزبيك يان هه‌لسووراوانى‌بزووتنه‌وه‌يه‌ك جيگاى‌ره‌زامه‌ندي‌يه‌كى‌زور بو ئيمه له‌ئارادا ني‌يه. به‌لام جيگاو شوينى‌ئيمه له كومه‌لگادا له‌م ٨-١٠ ساله‌دا، جيگاوشوينيكى‌موعته‌به‌ره‌و ئيمه ده‌بى‌وه‌كو خاليكى‌به‌هيزى‌زور گرنگ چاوىلـيبكهينو حزبه‌كه‌مان ليره‌وه دروست بكه‌ين.
ريگام بده‌ن بچمه سه‌ر تايبه‌تمه‌ندي‌يه‌كانى‌ئه‌و ده‌وره‌يه‌ى‌كه به‌ره‌و ته‌واو بوون ده‌چي. ئه‌م ده‌ورانه له هه‌ندى‌رووه‌وه له‌بارى‌ئوبجه‌كتيڤه‌وه گه‌يشتووه‌ته كوتايى‌خوي‌و له‌هه‌ندى‌رووى‌تره‌وه ئيستا ده‌كري‌و ده‌بى‌به‌هيزى‌عونسرى‌چالاك، به‌هيزى‌بزووتنه‌وه كومه‌لايه‌تي‌يه‌كان، به هيزى‌خودى‌خومان، كوتايى‌پى‌بهينريت.
ئه‌گه‌ر له‌بيرتان بيت شيعاره خهسلهتنماكانىئهم ده‌ورانه، "هه‌ره‌سهينانى‌كومونيزم"، كوتايى‌هاتنى‌جه‌نگى‌ساردو دهستپيكردنىسيستميكىنويىجيهانيىوهيان له‌واقعدا پيويستي‌ى‌جيهانى‌بورژوايى به‌سه‌رله‌نوى‌ئارايشدانه‌وه‌يه‌كى‌جيهانيى‌بوو. به‌لام به‌برواى‌من له‌ژير ئالاى‌ئه‌م شيعارانه‌دا ده‌ورانيكى‌ليل ده‌ستى‌پي‌كرد كه تيايدا هيچ كه‌سيك نه‌يده‌زانى‌چ رووده‌دات. ئاوا نه‌بوو كه به هه‌ره‌سهينانى‌بلوكى‌روژهه‌لات بورژوازى‌چاره‌نووسى‌خوى‌له ده‌وره‌ى‌داهاتوودا بزاني. ئيمه هه‌ر ئه‌وكاته ته‌ئكيدمان له‌سه‌ر ئه‌و خاله كرد كه به‌پيچه‌وانه‌وه ئه‌م ده‌وره‌يه، ده‌وره‌ى‌به‌رچاو روشنيى‌ني‌يه بو بورژوازي، ده‌وره‌ى"ئاشتي"و "ديموكراسي" ني‌يه، به‌لكو له بنه‌ره‌تدا ده‌وره‌ى‌ناروشني‌يه. ووتمان خودى‌روژئاوا مه‌لبه‌ندى‌ئه‌م ناروشني‌يه ده‌بيت كه جيههتگيرىئايدولوژيكيو سياسى‌خوى‌له‌ده‌ست دهداتو ته‌نانه‌ت باوه‌ره بناغه‌يي‌يه ئابووري‌يه‌كانيشى‌ده‌چيته ژير پرسياره‌وه. ريك ئه‌مه رووي‌دا. راستو چه‌پى‌ئه‌م كومه‌لگايه درا به‌سه‌ر يه‌كدا. مه‌حفه‌له‌كانى"راستى‌تازه"ى‌ده‌ورانى‌پيشوو، كه نوكه‌رايه‌تى‌بانكى‌جيهاني‌و سندوقى نيونه‌ته‌وه‌يى‌دراويان ده‌كرد، له‌م ده‌وره‌يه‌دا له‌ترسى‌تيكه‌وليكه‌ى‌كومه‌لايه‌تى‌له ولاته جياجياكانداو په‌ره‌سه‌ندنى‌ناسيوناليزمى‌قه‌ومي، وايان لـي‌هات كه ئاهيان بو نه‌بوونى‌باليكى‌چه‌پى‌بورژوايى‌كاريگه‌ر هه‌لده‌كيشا. له‌به‌رامبه‌ريشدا به‌شيكى‌زور له چه‌په‌كانى‌دويني، له‌سه‌ر گرتنه‌به‌رى‌سياسه‌تى‌راستره‌وانه پيشبركي‌ى‌يه‌كتريان ده‌كرد. پيشتر وا بريار بوو ئه‌وروپا به‌ره‌و يه‌كيتى‌بروات، به‌لام پاش ئه‌م ئالوگورانه، ئاشكرا بوو كه نه‌ته‌نها خه‌به‌ريك له يه‌كبوونى‌زياتر ني‌يه، به‌لكو كه‌لينى‌قوول ده‌كه‌ويته نيوانيانه‌وه. ئه‌مرو ته‌نانه‌ت له‌سه‌ر دياريكردنى‌سه‌روكيك بو كوميسيونى‌ئه‌وروپا كيشمه‌كيشيكى‌توند له‌ئارادايه. دراوى‌هاوبه‌ش ئه‌وه هيچ، ته‌نانه‌ت ئه‌و ميكانيزمه دراوي‌يه هاوبه‌شه‌ش كه هه‌بوو ده‌شيويت. هه‌ر ئه‌م ته‌رحى‌يه‌كيتى‌ئه‌وروپايه بو نموونه، هى‌وه‌ختيك بوو كه قوتب بهنديىروژههلاتو روژئاوا به‌سه‌ر جيهاندا حاكم بوو. ئه‌مرو رووى‌مه‌سه‌له‌كه له‌بنه‌ره‌ته‌وه گوراوه‌و تيكراى‌ئه‌م ته‌رحه خه‌ريكه ده‌ستخوشى‌قه‌يران ده‌بيت. ته‌نانه‌ت يه‌ك ئايدولوگيكى‌موعته‌به‌رو مه‌حفه‌ليكى‌فكريى‌به‌نفوزيان ني‌يه كه نيشانى‌كه‌سيكى‌بده‌ن. قه‌رار بوو بازار ببيته ده‌رمانى‌هه‌موو مه‌سه‌له‌و گرفته‌كان، به‌لام ئه‌مرو سه‌روگويلاك كوتانى‌بازار سه‌رله‌نوى‌خه‌ريكه له ولاته جياجياكان ده‌بيته مودى‌روژ. ئه‌مرو له زوربه‌ى‌ولاتاندا ئه‌و بالانه خه‌ريكن ده‌نگ ده‌هينن كه به‌لينى‌ته‌عديل كردنى‌ميكانيزمه بي‌حه‌دومه‌رزه‌كانى‌بازار ده‌ده‌ن. خودى‌روژئاوايي‌يه‌كان له روِوسيادا پشتى‌بالى‌لايه‌نگرى‌بازارى‌ئازاديان به‌رداو به‌ئاسوده‌يي‌يه‌وه خويان له‌گه‌ل سياسه‌ته‌كانى‌باله معتدلترهكاندا ريك خست. له‌يه‌ك قسه‌دا بوچونو پيشبيني‌يه‌كانى‌بورژوازى‌به‌درو ده‌رچوو. ئه‌وه‌ى‌به‌واقعى‌هاته دي، وه ئيمه له‌روژى‌خويدا په‌نجه‌مان خستبووه سه‌ر، په‌راكه‌نده‌يي، بوشايى‌ئايدولوژيكي، بوشايى‌مه‌عنه‌وي‌و سه‌رلـي‌شيواويى‌بزووتنه‌وه‌و حه‌ره‌كه‌ته حزبي‌يه سه‌ره‌كي‌يه‌كانى‌خودى‌بورژوازى‌بوو. ئيتاليا ته‌نها نموونه‌يه‌كى‌ئه‌مه‌يه. جه‌نگ له‌يوگسلافياى‌جه‌رگه‌ى‌ئه‌ورپا نموونه‌يه‌كى‌تره. دنياكهىئهوانو سيماى‌واقعي‌ى‌دنياى‌پاش جه‌نگى‌سارد ئه‌مه‌يه كه ئه‌يبينين. تايبه‌تمه‌نديى‌سه‌ره‌كى‌ئه‌م ده‌وره‌يه ههرجومهرج بوو. ئه‌م ده‌وره‌يه، ده‌وره‌ى‌سه‌ركه‌وتنى‌ئه‌م يان ئه‌و ريبازى‌بورژوايى‌نه‌بوو. ده‌وره‌ى‌ليلي‌و لاموبالاتي‌و ناروشنى‌بوو. چوارچيوه كونه‌كان شكان، مه‌بده‌ئى‌پيشوو ترو بوو، كهشوههوا ئاوه‌لا بوو، له‌م كهشوههوايهدا هيزه كومه‌لايه‌تي‌يه‌كان ده‌ستيان دايه خه‌بات له‌دژى‌يه‌كتر. له‌م كهشو هه‌وايه‌دا هه‌ركه‌سه‌و ئالاى‌خوى‌به‌رز ده‌كاته‌وه‌و سازى‌خوى‌ئه‌ژه‌نـي‌و بو سهركهوتنو پيشره‌وى‌خوى‌هه‌ول ده‌دات.
ليره‌دا بوارى‌قسه‌كردن له‌سه‌ر ئاكامه ئابووري‌و كومه‌لايه‌تي‌و سياسي‌و فكري‌يه‌كانى‌ئه‌م ده‌وره‌ى‌ليلي‌يه ني‌يه. ئه‌وه‌ى‌ده‌مه‌وى‌ليره‌دا ته‌ئكيدى‌له‌سه‌ر بكه‌م ئه‌وه‌يه كه ئيستا ئيتر قوناغى‌يه‌كه‌مى‌ئه‌م ده‌وره‌يه ته‌واو بووه. ئه‌وه ده‌ركه‌وتووه كه ئه‌و ئاسويه‌ى‌كه بورژوازى‌له ته‌بليغاته‌كانى‌خوى‌له‌سه‌ره‌تاى‌ئه‌م ده‌روه‌يه‌دا ده‌يخسته به‌رده‌م دنيا پووچ بوو. مهفاهيمو فورموله سه‌ره‌كي‌يه‌كانى‌وه‌ك "كوتايى‌كومونيزم"، "بازارى‌ئازاد"، سه‌ركه‌وتنى"ديموكراسي"، "كوتايى‌هاتنى‌ديكتاتوري‌يه‌كان"، "ئاشتى‌جيهانيي"، "دنياى‌تاكه زلهيزيي"، "سه‌ركه‌وتنى‌شارستانيتى‌روژئاوا"و …تاد، كه له‌زمانى‌ميدياو سياسه‌تمه‌دارو قسه‌كه‌رانى‌بورژوازي‌يه‌وه وه‌كو ناوه‌روكى‌ده‌وره‌ى‌تازه نيشان دهدرانو له‌سه‌رتاپاى‌ئه‌م ماوه‌يه‌دا به‌سه‌ر سه‌رى‌كومه‌لگاوه ده‌سورانه‌وه، بـي‌ئه‌وه‌ى‌سه‌ره‌نجام بنيشنه‌وه، يه‌ك له‌دواى‌يه‌ك خرانه لاوه. ئيستاكه نه‌ته‌نها قسه‌يان له‌سه‌ر كوتايى‌هاتنى‌كومونيزم ني‌يه، به‌لكو قسه‌يان له‌سه‌ر ئه‌وه‌يه كه چي‌بكه‌ن له‌و "كومونيسته پيشووانه"ى‌كه ناوى‌خويان گوريووه‌و ئيستاكه يه‌ك له‌دواى‌يه‌ك خه‌ريكن دينه‌وه سه‌ركار. له‌باره‌ى‌موديلى‌ئابوورى‌بازارى‌ئازاديشه‌وه هه‌ر وايه. ئه‌وه راسته كه موديلى‌ئابوورى‌ده‌وله‌تيى‌شكستى‌خوارد، به‌لام هيرشى‌بالى‌راست بوسه‌ر كونترول‌و ده‌خاله‌تى‌ده‌وله‌تيى‌ئه‌وه‌نده فراوان بوو كه ئه‌مرو ئيتر رووبه‌رووى‌شه‌پوليك له‌گه‌رانه‌وه بووه‌ته‌وه‌و له‌هه‌نديك شوين له‌ژير گوشارى‌خه‌لكداو له‌هه‌ندى‌شوينى‌تريش به‌هوى‌ئه‌وه‌وه كه ئه‌و مه‌ترسي‌يه له‌ئارادايه كه به‌ته‌واوى‌شيرازه‌ى‌كاروبارى‌ئابوورى‌له‌زوربه‌ى‌ولاته‌كان تيك بچيتو ئاكاميكى‌سياسى‌ئالوز په‌يدا بكات، هه‌ندى‌بالى‌جياجيا له‌خودى‌بورژوازي‌ى"سه‌ركه‌وتوو" بوونه‌ته لايه‌نگرى‌پياده‌كردنى‌كونترولى‌ده‌وله‌تيي. سوسيال ديموكراسى‌سه‌رى‌له قاوغه‌كه‌ى‌خوى‌ده‌رهيناوه. ئه‌ويش ته‌نهاو ريك به‌و به‌لينه‌ى‌كه وه‌كو بالى‌راست توندره‌وى‌ناكات. ئه‌م به‌لينى‌ميانه‌ره‌وي‌يه، تيكراى‌ناوه‌روكى‌سياسي‌و به‌رنامه‌ى‌سوسيال ديموكراسى‌ئه‌مرو پيك ده‌هيني. نه موديليكى‌له حكومه‌ت به‌ده‌سته‌وه داوه‌و نه له ئابووري. له‌گه‌ل هه‌موو ئه‌مانه‌شدا هه‌ر ئه‌م به‌لينى‌ميانه‌ره‌وي‌يه، به‌لينى‌ئه‌وه‌ى‌كه له‌پيناوى‌خزمه‌تكردنى‌بازاردا شمشيرى‌له‌خوى‌نه‌به‌ستووه، ئاينده‌ى‌سياسى‌ئه‌م ره‌وته‌ى‌له‌زوريك له ولاته‌كاندا روشنتر كردوووه‌ته‌وه.
ئه‌م ده‌وره‌ى‌ليلي‌يه به‌برواى‌من به‌پله‌ى‌يه‌كه‌م له‌و رووه‌وه كوتايى‌پي‌هاتووه كه تهپوتوزه ئه‌وه‌لي‌يه‌كه نيشتووه‌ته‌وه‌و هه‌نديك هيزى‌كلاسيك تر هاتوونه‌ته مه‌يدان. هه‌ر ئه‌و حه‌قيقه‌ته‌ى‌كه له‌زوريك له ولاتانى‌بلوكى‌روژهه‌لاتى‌پيشوو سه‌رله‌نوى‌ريفورميسته‌كان ده‌نگ ديننه‌وه، وه له روژئاواشدا خه‌لكى‌زياتر به‌ره‌و ئه‌وه ئه‌رون كه ده‌نگ به سه‌نته‌ر بدهنو زياتر ده‌ور به سوسيال ديموكراسى‌بده‌ن، ئه‌و واقعييه‌ته‌ى‌كه بالى‌راستى‌نوي، كه نووكى‌تيژى‌هيرشى‌روژئاواى‌پيك ده‌هينا له قوناغه‌كانى‌كوتايى‌جه‌نگى‌سارددا، ئيستا به‌كرده‌وه له مه‌يدان كراوه‌ته ده‌ره‌وه‌و به‌ره‌و پووكانه‌وه ئه‌روات، نيشانده‌رى‌نيشتنه‌وه‌ى‌گه‌ردو خولو ده‌ركه‌وتنى‌موديله كونتره‌كانه له گوره‌پانى‌سياسى‌كومه‌لگادا. خواستو دهركو ره‌فتارى‌سياسى‌خه‌لكى‌خه‌ريكه به‌مانايه‌ك "ئه‌قلاني"ترو له‌رابردوو نزيكتر ده‌بيته‌وه. ئه‌و هيزانه‌ش كه پي‌يان ناوه‌ته مه‌يدان هيز گهليكىكلاسيكترن. چه‌په‌كان، كومونيسته‌كان، ليبراله‌كان، سوسيال ديموكراته‌كان، فاشيستهكانو …تاد سه‌رله‌نوى‌دينه ريزى‌پيشه‌وه. ئه‌و ههرجو مهرجو بي‌شكلي‌يه خه‌ريكه ته‌واو ده‌بيت.
له‌ئاستى‌جيهانيشدا ئاشكرا بووه كه بريار ني‌يه هه‌موو ولاته‌كان په‌رله‌مانيان هه‌بيت. ئه‌مه ره‌نگه ببيته مايه‌ى‌سه‌رئيشه. ژه‌نه‌راله سه‌ركوتگه‌رو مه‌لا كونه‌په‌رسته‌كانيش دهكرىببنو هه‌روا له‌سه‌ركار بميننه‌وه. ئه‌مه قسه‌ى‌ئه‌مروى‌بورژوازي‌يه. له موحاسه‌باته‌كانى‌ئه‌مروياندا وادياره سه‌قامگيري‌و خولادان له‌و كيشمه‌كيشانه‌ى‌كه كونترول ناكرينو خولادان له شيواندنى‌بي‌به‌رنامه‌ى‌ئه‌م هه‌لومه‌رجه‌ى‌كه‌هه‌يه له هه‌ر فاكته‌ريكى‌تر گرنگتره. له ئه‌نجامدا نه‌ته‌نها خه‌به‌ريك له شكوفايى‌جيهانيى‌ديموكراسى‌په‌رله‌مانى‌نه‌بوو، به‌لكو رژيمه كونه‌كان له‌سه‌ر كارنو ته‌نانه‌ت له‌جاران زياتر هه‌ست به ئاسووده‌يى‌ده‌كه‌ن. خه‌لكى‌له ولاتانى‌دواكه‌وتوودا له‌وه گه‌يشتن كه خه‌به‌ريك له‌م شتانه ني‌يه‌و بريار ني‌يه رووداويكى‌تايبه‌تى‌به‌لوتفى"سيستمى‌نوي" بقه‌ومي. ئه‌گه‌ر كه‌سيك ئازادى‌ده‌ويت، ئه‌وا ده‌بيت هه‌روه‌كو رابردوو خوى‌خه‌مى‌خوى‌بخوات. وه ئه‌مه پيچه‌وانه‌ى‌ئه‌و كهشو هه‌وايه‌يه كه له‌سه‌ره‌تاى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌دا هه‌بوو. بيرتانه كه چون روشنبيرانى‌ئه‌م ولاتانه كاسه به‌ده‌ست ريزيان گرتبوو تا به‌شه ديموكراسى‌خويان له ئه‌مريكاو ده‌سه‌لاته غه‌ربي‌يه‌كان وه‌ربگرن. به‌لام ئيستا، جاريكى‌تر ئه‌وه ده‌ركه‌وتووه كه ئه‌وه هيزو بزووتنه‌وه كومه‌لايه‌تي‌يه‌كانن كه چاره‌نووسى‌كومه‌لگاكان ديارى‌ده‌كه‌ن. هه‌لقون ههلقونو شيعاره سووكو بي‌ناوه‌روكه‌كانى‌سه‌ره‌تاى‌ئه‌م ده‌وره‌يه ئيستا كه‌م ره‌نگتربوونه‌ته‌وه‌و له‌برى‌ئه‌مه تامه‌زرويى‌بو بيستنى‌به‌رنامه‌و سياسه‌ته‌كانى‌هيزه كومه‌لايه‌تي‌يه‌كان زياتر بووه. ئاوردانه‌وه‌ى‌خه‌لكى‌له سياسه‌ت زياترو هوشيارانه‌تر بووه. ميوله سياسييهكانو كيشمه‌كيشه سياسي‌يه‌كان به‌شيوه‌يه‌كى‌پوخته‌تر به‌يان ده‌كرين.
هيرشى‌بالى‌راست له سالانى‌هه‌شتاكاندا بهيننه‌وه يادتان، ئه‌و فه‌رد گه‌رايي‌يه فراوانه، ئه‌و كاريريزمه، ئه‌و به‌سووك ته‌ماشاكردنه‌ى‌به‌رژه‌وه‌ندى‌گشتي‌و ئينساندوستي‌و دواتريش ئه‌و هه‌راوهورياو جه‌ژن گرتنه ته‌بليغي‌و گالته‌جاري‌يه عه‌قيده‌تي‌يه‌ى‌سه‌ره‌تاى‌ئه‌م ده‌وره‌ى‌ليلي‌يه بهيننه‌وه يادتانو له‌گه‌ل ئه‌مرودا به‌راوردى‌بكه‌ن، ئه‌بينن كه نه‌ته‌نها وه‌رچه‌رخانى‌گه‌وره له‌چاو سه‌ره‌تاى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌ى‌دوايي‌دا له‌ئارادايه، به‌لكو خه‌لكى‌خه‌ريكن هه‌نديك جار ته‌نانه‌ت وه‌لامى‌راستگه‌رايى‌بي‌ئه‌ندازه‌ى‌سالانى‌هه‌شتاكان ده‌ده‌نه‌وه.
به‌هه‌رحال ئه‌مه ئيستنتاجى‌منه‌و ئيلزامه‌ن نامهوىحوكميكىتيئوريكىقورسو خه‌ست له‌باره‌ى‌ئه‌م قوناغ به‌ندي‌يه‌وه ده‌ر بكه‌م. ره‌نگه بوچوونى‌هاوري‌يانيكى‌تر جياوازى‌هه‌بيت. به‌لام به‌هه‌رحال هه‌لسه‌نگاندنى‌من ئه‌وه‌يه كه ئيمه له ده‌وره‌ى‌ليلى‌پاش هه‌ره‌سهينانى‌بلوكى‌روژهه‌لات هاتووينه‌ته ده‌رو زه‌مينه بو كارى‌هيزه سياسي‌يه‌كان روتيني‌تر بووه‌ته‌وه. به‌تايبه‌تى‌ده‌كرى‌ئه‌وه به‌روشنى‌ببينرى‌كه ديسانه‌وه لايه‌نگري‌كردن له ديديكى‌ئينساني‌و سكالاكردن له كومه‌لگاى‌ئيستا له ديدگايه‌كى‌ئينساني، وه هه‌ندى‌جار ته‌نانه‌ت سوسياليستي‌يه‌وه، خه‌ريكه مه‌يدان په‌يدا دهكاتو ده‌بيته مايه‌ى‌ئيعتبار بو كه‌سه‌كان. ئه‌مه نه‌ته‌نها له‌جيهانى‌سياسه‌تدا به‌لكو له مه‌يدانى‌ژيانى‌فه‌رهه‌نگي‌و هونه‌ريى‌يه‌ك دووسالى‌دواييشدا ده‌كرى‌به‌دى‌بكريت. به‌برواى‌من كاتى‌هيرشى‌سه‌رله‌نوي‌ى‌ماركسيستى‌هاتووه‌ته‌وه‌و كومونيسته‌كان ده‌توانن به‌قه‌واره‌ى‌واقعى‌خويانه‌وه بينه پيشه‌وه. دهورهىپاشهكشهىماركسيزمو ته‌ريك كه‌وتنه‌وه‌ى‌ماركسيسته‌كان به‌كوتايى‌هاتنى‌جه‌نگى‌سارد ده‌ستى‌پي‌نه‌كرد، به‌لكو ده‌گه‌ريته‌وه بو چه‌ندين سال به‌رله ئه‌و. له‌م نيوه‌دا ئالوگوره‌كانى‌سوڤيت چاره‌نووس ساز بوو، نه‌ك به‌و مانايه‌ى‌كه سوڤيت مهلبهندىماركسيزمو كومونيزم بوو، به‌لكو له‌به‌ر ئه‌وه‌ى‌كه وجودى‌قوتبيكى‌به‌هيز له‌ئاستى‌جيهانيدا كه ئيدعاى‌كومونيزمى‌ده‌كرد، هه‌رچه‌نده درويين، جيگاو شوينيكى‌گرنگى‌له مه‌يدانى‌سياسي‌و فكري‌دا ده‌به‌خشي‌يه ماركسيستو ره‌خنه‌گره ماركسيستي‌يه‌كانى‌سوڤيتيش، وه ئه‌مه سه‌رنجى‌هه‌موولايه‌كى‌له‌سه‌ر ئه‌وان متمركز ده‌كرد. كه‌س نه‌يده‌توانى‌حاشا له ركودى‌ئابووري‌و جمودى‌كومه‌لايه‌تى‌كوتايى‌ده‌ورانى‌بريجنيف تا هاتنه‌سه‌ركارى‌گورباتشوف، بكات. به هاتنهسهركارىگورباتشوفو باسى‌پروسترويكا ده‌ورانى‌پووكانه‌وه‌ى‌ئه‌م قوتبه ده‌ستى‌پي‌كرد. هه‌ر ليره‌دا ديار بوو، وه ئيمه‌ش له‌روژى‌خويدا پيشبيني‌مان كرد، كه ماركسيزم به‌ره‌و ئه‌وه ده‌روات كه بكه‌ويته ژير مه‌نگه‌نه‌وه‌و ته‌ريك بكه‌ويته‌وه. به پووكانه‌وه‌ى‌سوڤيت، ماركسيزمى‌واقعي‌و ره‌خنه‌گرى‌سوڤيتيش به‌هه‌رحال بو ماوه‌يه‌ك له مه‌ركه‌زى‌گوره‌پانى‌خه‌باتى‌فكري‌و سياسى‌ده‌كه‌ويته لاوه‌و ئه‌مه ئه‌و رووداوه بوو كه له‌ده‌ورانى‌ليلى‌پاش كوتايي‌هاتنى‌جه‌نگى‌سارددا به‌كرده‌وه قه‌وما. ئه‌و شته‌ى‌كه من ئه‌مرو خه‌ريكم ده‌يليم ئه‌وه‌يه كه كهشوههوا بو هه‌لسوورانى‌كومونيسته‌كان سه‌رله‌نوى‌له‌بار ئه‌بيته‌وه. گومان له‌وه‌دا ني‌يه كه خوهه‌لنانه دژى‌كومونيستي‌يه‌كانى‌قسه وهشينهكانىبورژوازيو هه‌راوهورياى‌كوتايى‌كومونيزم ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر نيشتبيتيشه‌وه، به‌هه‌رحال هه‌رگيز ته‌واو نه‌بووه‌و هيچ كاتيكيش ته‌واو نابي. به‌لام واقعييه‌تيكى‌زور به‌رچاو ئه‌وه‌يه كه ئه‌مرو هه‌لومه‌رج بوئه‌وه‌ى‌كه كومونيسته‌كان پي‌بنينه مه‌يدان، قسه‌ى‌خويان بكهنو هيز كوبكه‌نه‌وه به‌ته‌واوى‌له ٨-١٠ سالى‌رابردوو له‌بارتره. ئه‌و ده‌وره‌يه، ده‌وره‌ى‌پاشه‌كشه‌و ئاوابوونى‌چه‌پگه‌رايى‌بوو و ئه‌مرو دهورهىسهرههلدانو پيشره‌وى‌سه‌رله‌نوي‌ى‌ئه‌وه.
ريگه‌م بده‌ن به‌كورتى‌بچمه سه‌ر كاريگه‌ري‌يه‌كانى‌ئه‌م ده‌وره‌يه له‌سه‌ر چهپو بهتايبهتىرهوتىخومانو قسه‌كانم به‌م باسه كوتايى‌پي‌بهينم. ده‌وره‌ى‌ليلي‌و سه‌رگه‌رداني، مه‌رج ني‌يه هه‌ميشه ده‌روه‌ى‌ته‌سليم بوونو ركود بيت. له‌واقعدا له‌زوربه‌ى‌كاته‌كاندا به‌پيچه‌وانه‌وه‌يه. ئه‌م ده‌ورانانه، ده‌وره‌ى‌سست بوونه‌وه‌ى‌كوته‌كان، باوه‌ره‌كان، ته‌قليده‌كان، وه ئه‌و كونتروله ته‌قليدي‌يانه‌يه كه ژيانو پراتيكى‌ئينسانه‌كان له‌قالب ده‌ده‌ن. ده‌وره‌كانى‌ليلي‌و قه‌يران له كومه‌لگادا به‌گشتى‌ئه‌و ده‌ورانه‌ن كه كه‌سه‌كان تياياندا هه‌ست به ده‌ست ئاوه‌لايي‌يه‌كى‌زياتر ده‌كه‌ن، ته‌قليدو ده‌زگاو حزبو بزووتنه‌وه جي‌كه‌وتووه‌كان كه‌متر قورسايى‌ده‌كه‌نه سه‌ر زهينىئينسانهكانو هه‌ربويه ئينسان هه‌ست به ده‌ست ئاوه‌لايي‌و سه‌ربه‌خويي‌يه‌كى‌مه‌عنه‌وي‌و عه‌مه‌لى‌زياتر ده‌كات. به‌شيك له به‌رچاوترين داهينانه‌كان له مه‌يدانه جيا جياكاندا له ده‌وره‌ى‌له‌م چه‌شنه‌دا سه‌ريان هه‌لداوه. كاتيك ته‌قليدى‌ره‌سمي‌ي، جا له‌هه‌ر قه‌له‌مره‌ويكدا بيت، بي‌ئيعتبار دهبيتو ده‌چيته ژير پرسيارهوهو وه‌لامه رهسمييهكانو حه‌قيقه‌ته به‌لگه‌نه‌ويسته‌كان ده‌چنه ژير پرسياره‌وه، كاتيك ئه‌وه ده‌سه‌لميت كه نورمه‌كانى‌پيشوو كارايي‌و خاسييهتو هه‌ربه‌م پي‌يه ئيعتبارى‌خويان له‌ده‌ست داوه، بوارىداهينانو تويژينه‌وه‌و ره‌خنه فه‌راهه‌م ده‌بيت.
هه‌لبه‌ته ئاكامى‌ئه‌م كوششانه مه‌رج ني‌يه هه‌ميشه رهسهنو پيشكه‌وتنخوازانه بيت. له‌م ده‌وره‌يه‌دا ئه‌م پروسه‌يه له‌نيو چه‌پدا له‌ئاستى‌مليوني‌دا رووى‌دا. گه‌ليكيان رويشتن نه‌ك ته‌نها دوگمه‌كان به‌لكو ئامانجه‌كانى‌پيشووى‌خوشيان بده‌نه به‌ر ره‌خنه، نه‌ته‌ها به‌كليشه‌كان به‌لكو به ئامانجى‌شورشگيرانه‌ى‌خوشيان پيبكهننو نه‌ته‌نها له بيروباوه‌ر، به‌لكو له دلپاكي‌ى‌تائيستاى‌خويان بكه‌ونه گومانه‌وه. له‌نيو چهپىئيرانو له‌نيو خودى‌ئيمه‌شدا زوريك وايان كرد. زوريك، زوربه‌ى‌ئه‌وان، له‌دريژه‌ى‌بيركردنه‌وه‌و گومانه‌كانى‌خوياندا نه‌گه‌رانه‌وه بو هيچ جوره چه‌پ گهرايييهكو بوون به كه‌شف كه‌رانى‌تازه به‌ده‌وان گه‌يشتووى‌مه‌زاياكانى‌كومه‌لگاى‌سه‌رمايه‌داري. مايكروفونيان ده‌خسته به‌رده‌مى‌هه‌ركه‌سيك، له‌وانه كه‌سانيك كه ته‌نانه‌ت خودى‌خومان به‌زه‌حمه‌ت له سوسياليزمى‌ديهاتي‌و جيهان سي‌يه‌مى‌هه‌ليانمان كه‌ندبوو، يه‌كسه‌ر به‌دوورودريژى‌ده‌كه‌وته پييا هه‌لدانى‌ديموكراسي. چاو له بلاوكراوه چه‌په‌كانى‌جيهان بكه‌ن له‌م ده‌وره‌يه‌دا، بزانن چون به‌خيرايى‌ئه‌م باسه له‌نيوياندا بووه باو كه پيويسته جيگاى‌ديموكراسى‌له‌نيو سوسياليزمدا بكه‌ينه‌وه. به‌شى‌هه‌ره زوريان له‌گه‌ل ئه‌م شه‌پوله‌دا رويشتن. به‌برواى‌من بويه رويشتن چونكه پيشتر له‌ژير گوشارداو به‌هوى‌مه‌تره‌ح بوونو موعته‌به‌ر بوونىكومونيزمو ماركسيزم له ناوه‌ندى‌سياسي‌و زانكوييدا پيوه‌ى‌په‌يوه‌ست ببوون. ئيستا، كه كومونيزمو ماركسيزم به‌ره‌سمي‌و به‌ئاشكرا كه‌وتبووه به په‌لامارو خرابووه ژير مه‌نگه‌نه‌وه ئه‌وانيش له‌و گوشاره رزگار بوونو ده‌ستيان كرد به‌وه‌ى‌كه قسه‌ى‌خويان بلينو سازى‌خويان بژه‌نن. به‌شيكى‌زوريان به‌لاى‌ئه‌و ريبازه فكري‌و سياسي‌يانه‌دا رويشتن كه له‌ئيستادا بازريان گه‌رم بوو.
هه‌موومان شاهيدى‌ئه‌م ده‌وره‌ى‌په‌رته‌وازه‌يي‌يه بووينو ههينو له‌نيو خوشماندا ده‌ورى‌بووه. ئه‌م كاريگه‌ري‌يانه هه‌م ئه‌بعادى‌ئيجابي‌يان بووه هه‌م سلبي. سه‌ربه‌خويى‌له بيركردنه‌وه‌و برياردانو دوور كه‌وتنه‌وه له قبوول كردنىسافو ساده‌ى‌بوچوونه ره‌سمي‌و ئه‌حكامه به‌لگه‌نه‌ويسته‌كان په‌ره‌ى‌سه‌ند، له هه‌مان كاتدا گه‌ليك حه‌قيقه‌تى‌سوسياليستي‌و شورشگيرانه‌ى‌گرنگ پشت گوى‌خرا. دانانى‌ئه‌ركى‌سياسى‌بو خوت وه‌كو تاكه كهسو بوون به هه‌لسووراوى‌پشت به‌خو به‌ستووى‌ئه‌م يان ئه‌و بزووتنه‌وه‌و دانانى‌پروژه‌ى‌شه‌خسى‌بو خوت، ره‌واجى‌په‌يدا كرد، له هه‌مان كاتدا فه‌زاى‌كارى‌هاوبه‌ش له‌ژير چه‌ترى‌نه‌خشه‌و ته‌رحه هاوبه‌شه حزبييهكاندا، هه‌لسووران وه‌كو ئهندامىريكخراويكو گوشه‌يه‌ك له نه‌خشه‌يه‌كى‌فراوانتر، لاواز بوو. له ئاستيكى‌فراوانتردا ، به‌تايبه‌ت بو به‌شيكى‌فراوان له چه‌پى‌ئيران كه په‌روه‌رده‌ى‌ته‌قليدى‌ته‌قديس كردنى‌دواكه‌وتوويى‌ميللي‌خو بوو، ئه‌م ده‌وره‌يه، ده‌وره‌ى‌قوولبوونه‌وه له تيروانين بو ژيان، بو كومه‌لگاو بو فه‌رهه‌نگ بوو. هه‌ندى كه‌س به‌وه گه‌يشتن كه له‌ده‌ره‌وه‌ى‌دنياى‌ميللي‌و ولاتي‌ي‌و بزوتنه‌وه‌يى‌خوياندا، دنيايه‌كى‌فراوانتر به ههمهچهشنيو ئالوزي‌و ده‌سكه‌وتى‌مه‌زنه‌وه وجودى‌هه‌يه. ئه‌م روچوونه فكري‌يه ده‌رفه‌تى‌بو ره‌خسا، چونكه له‌م ده‌وره‌يه‌دا كونترول‌و نفوزى‌بزووتنه‌وه‌و ته‌قليده دواكه‌وتووانه‌كان له‌سه‌ر هه‌نديك كه‌س لاچوون.
ئه‌م ده‌وره‌يه له‌زور رووه‌وه بو زور كه‌س ده‌وره‌ى‌به‌خودا چوونه‌وه بوو. نه‌ك "ئيعاده نه‌زه‌ر خوازيي‌و ريڤيژينزم"، نه‌ك دوزينه‌وه‌ى‌هه‌نديك مه‌كته‌ب بو ته‌فسير كردنى‌بيرو بوچوونه‌كانى‌پيشوو له‌خزمه‌تى‌به‌رژه‌وه‌ندي‌يه كومه‌لايه‌تي‌يه تايبه‌ته‌كاندا، به‌لكو ده‌وره‌يه‌كى‌ئيعاده نه‌زه‌رى‌فه‌ردي، له ئه‌فكارو ئوميدو ئاسوكانى‌خو، له ميژووى‌ژيانى‌خو، له سيستمى‌به‌هاو بيروباروه‌ره‌كانى‌خو. زور كه‌س له روانگه‌ى‌خويانه‌وه به ئه‌نجامى‌گرنگ گه‌يشتن. منيش پيم وايه هه‌ندى‌كه‌س به‌راستى‌به‌ئاكامى‌گرنگ گه‌يشتن. تواناى‌ئينسانه‌كان ئالوگورى‌به‌سه‌ردا هات. زوريك تواني‌يان لايهنىئينسانيىسوسياليزمو ئينساندوستي‌ى‌قوولى‌ئه‌و تي‌بگه‌ن. زور كه‌س قوولتر له‌په‌يوه‌ندى‌نيوان سوسياليزمو ئازادي‌و خوشگوزه‌رانى‌ئينسانى‌تي‌گه‌يشتن. زور كه‌س توانا واقعي‌يه‌كانى‌خويان باشتر ناسي‌و متمانه‌يان به‌خويان په‌يدا كرد. هه‌نديك له‌و ئه‌حكامه ماركسيستي‌يانه‌ى‌كه له ده‌ورانى‌جه‌نگى‌ساردو له‌ژير ده‌سه‌لاتى‌ته‌عليماته‌كانى"كومونيزمي" ئوردوگايي‌دا، نه به‌دروستي‌و به‌روشنى‌به‌يان ده‌كران، وه نه به‌ئاسوده‌يي‌و زه‌ين كراوه‌يي‌يه‌وه گوي‌ى‌بو شل ده‌كراو نه به‌قوولى‌ده‌رك ده‌كرا، له‌وانه باسه‌كانى‌خودى‌ئيمه له‌مه‌ر كومونيزمى‌كريكاري‌يه‌وه، له‌م ده‌وره‌يه‌دا به رووني‌يه‌كى‌زياتره‌وه خرانه رووو وه‌رگيران.
به‌م پي‌يه تا ئه‌و جيگايه‌ى‌بو چهپو به‌دياري‌كراوتر بو ره‌وتى‌خوشمان ده‌گه‌ريته‌وه به‌برواى‌من ئه‌م ده‌ورانى‌ليلي‌يه، ئه‌م ده‌ورانى‌ناروشني‌و تهمومژو دله‌راوكي‌و به‌خودا چوونه‌وه‌يه، گوزه‌راوه. هه‌لبه‌ته به‌پيچه‌وانه‌ى‌ره‌وته ماددي‌يه‌كانى‌ده‌ره‌وه‌ى‌خومانه‌وه، پيم وايه كوتايى‌هينان به‌م ده‌وره‌يه‌و هه‌نگاونان بو ده‌ره‌وه‌ى‌فه‌زايه‌ك كه ئيتر به‌حوكمى‌هه‌لومه‌رجى‌بابه‌تى‌ده‌وره‌ى‌به‌سه‌رچووه، هيشتا مه‌سه‌له‌يه‌كى‌پراتيكي‌يه. ئه‌م ده‌وره‌يه بو كومونيسته‌كان خوبه‌خو ته‌واو نابيت، ده‌بى‌هوشيارانه كوتايى‌پي‌بهينريت. هه‌لومه‌رجى‌بابه‌تي‌ى‌ئيستا ئيتر ريگه‌مان پى‌ئه‌دات كه بگه‌ريينه‌وه‌و نه‌ته‌نها كوتايى‌به‌م ده‌وره‌ى‌سه‌رلـي‌شيواوي‌يه بهينين، به‌لكو ئه‌و قوولي‌و هه‌مه‌جوري‌و ئاماده‌يي‌يه په‌ره‌سه‌ندووانه‌ى‌كه به‌ده‌ستمان هيناوه بخه‌ينه خزمه‌تى‌خه‌باتيكى‌هه‌ده‌فمه‌ندانه‌و ريكخراوه‌وه.
يه‌كيك له ئاكامه‌كانى‌ره‌ونده‌كانى‌چه‌ند سالى‌ئه‌خير كه له‌ريزه‌كانى‌ئيمه‌دا به‌رچاو بووه ئه‌وه‌يه كه "كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستي" خرابووه لاوه. ريگه‌م بده‌ن مه‌به‌ستم له كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستى‌له‌چه‌ند رستهيهكدا دهرببرمو ته‌سويريكى‌له‌سه‌ر بده‌م. كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستى‌واته بكه‌ويته ري‌و به‌و ئينسانانه‌ى‌كه ده‌رديكيان هه‌يه، وه له‌سه‌روويانه‌وه به‌چينى‌كريكار بلييت كه ده‌بى‌كومونيست بن. له‌نيوان خوتو باقى‌كومنيسته‌كاندا په‌يوه‌ندي‌و رابيته به‌رقه‌رار بكه‌يت، له مه‌يدانى‌سياسه‌تدا ديفاع له كومونيزم بكهيتو ده‌نگ به كومونيسته‌كان بده‌يت. كتيبه‌كانى‌ماركس بخوينيته‌وه. له‌به‌رامبه‌ر سهركوتكردنىكومونيزمو سوسياليزمدا مقاوه‌مه‌ت بكه‌يت. ره‌خنه له مه‌يله‌كانى‌ترى‌نيو كومه‌لگاو ده‌روونى‌چينى‌كريكار بگريتو لاوازي‌يه‌كانيان نيشان بده‌يت. ئه‌وه بلـييت كه بهلينو ريگاچاره غه‌يره كومونيستي‌يه‌كان له ميژووى‌كومه‌لگاو ميژووىكريكاراندا زورن به‌لام هيچ يه‌كيكيان وه‌لاميكى‌بنه‌ره‌تي‌ى‌به پيويستي‌ى چينى‌كريكارو كومه‌لگا به ئازادى‌نه‌داوه‌ته‌وه. واته ئه‌و كاره‌ى‌كه كومونيسته‌كان زياد دهكاتو تواناى‌سياسي‌و كومه‌لايه‌تى‌كومونيزم ده‌باته سه‌ر.
ئه‌م جوره هه‌لسوورانانه له‌م سالانه نه‌بوونه‌ته جي‌سه‌رنجى‌سه‌ره‌كى‌حزبى‌ئيمه. هه‌لبه‌ته هه‌مووان زور هه‌لسووراو بوون. هه‌مووان هه‌وليان داوه له‌ريگاى‌جياجياوه چاكه‌ى‌خويان بگه‌يه‌نن به كومه‌لگاو به‌شه ژير دهستو سته‌م لـي‌چوو و سته‌مديده‌كان. به‌لام ئيوه كلاوى‌خوتان بكه‌ن به قازي، چه‌نده كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستي، كار وه‌كو ماركسيستيك له بزووتنه‌وه فكري‌يه‌كاندا، وه‌كو سوسياليستيك له بزووتنه‌وه كريكاري‌يه‌كاندا، كار وه‌كو فراكسيونه كومونيستي‌يه‌كان له يه‌كيتي‌يه كريكاري‌يه‌كاندا، كار وه‌كو هه‌را سازكه‌ره كومونيسته‌كان له شه‌قامه‌كانداو ئينسانه كومونيسته‌كان له شوينىژيانو كاردا، ئه‌مانه چه‌نده بوونه‌ته خه‌سله‌تى‌تايبه‌تمه‌ندى‌ئه‌م هه‌لسوورانانه. كارى‌ئيمه زياتر ئه‌وه بووه كه "خزمه‌تي" سياسي-خه‌باتكارانه پيشكه‌ش به ته‌يفيك له بزووتنه‌وه‌كان بكه‌ين له‌به‌رامبه‌ر ته‌يفيك مه‌سه‌له‌دا، كه هه‌موويان به‌تيكرايي، به‌و كاره‌شه‌وه كه من باسم كرد، ناكاته كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستي.
ئه‌مه به له‌به‌رچاوگرتنى‌فه‌زاى‌زال به‌سه‌ر كومه‌لگاداو به‌سه‌ر هه‌موو بزووتنه‌وه‌ى‌سوسياليستي‌دا، له‌روويه‌كه‌وه ئه‌وه‌نده نه‌ئه‌كرا خوتى‌لـى‌لابده‌يت. به‌برواى‌من ئه‌و هيرشه فراوانه‌ى‌كه بو سه‌ر كومونيزمو ئه‌نديشه‌ى‌ماركسيستى‌له ئارادا بوو وه‌ها رووى‌مه‌سه‌له‌كه‌ى‌گوري‌بوو كه ئه‌و ره‌وته‌ى‌بيويستايه بي‌له‌به‌رچاو گرتنى‌هيزهاوسه‌نگي‌و كيشمه‌كيشى‌تيوريى‌ده‌ره‌كي، بيروباوه‌ره ده‌رووني‌يه‌كانى‌خوى‌ته‌نها بو خوى‌دوو پات بكاته‌وه‌و هه‌ر به‌هه‌مان شيوه كارى‌رابردووى‌خوى‌دريژه پي‌بدات، زورتر له فيرقه‌يه‌كى‌دينى‌ده‌چوو. به‌برواى‌من ئه‌وه‌ى‌كه زور كه‌س له وه‌ها هه‌لومه‌رجيكدا له‌رووى‌فكري‌و ره‌خنه‌يي‌يه‌وه خاموشتر ببنه‌وه‌و خويان له‌رووى"پراتيكي"يه‌وه له‌ژير مه‌نگه‌نه دهربيننو خويان سه‌رقالى‌خزمه‌تگوزارى‌له بزووتنه‌وه هه‌نوكه‌يي‌و جوراوجوره‌كاندا بكه‌ن، كاردانه‌وه‌يه‌كى‌زور سروشتي‌و قابيلى‌ده‌رك بوو. قابيلى‌ده‌رك، به‌لام جيگاى‌پشتيوانى‌نه‌بوو. به‌هه‌رحال قسه‌ى‌ئه‌مروى‌من ئه‌وه‌يه كه ئه‌و ده‌وره‌يه ئيتر ته‌واو بووه.
به‌هه‌رحال مه‌به‌ستى‌من له‌م باسه راكيشانى‌سه‌رنجى‌كونگره‌يه بو ئه‌م پرسياره كه ئايا حزبى‌ئيمه ده‌توانى‌ئالابه‌ده‌ستى‌كوتايى‌پـي‌هينانى‌ئه‌م ده‌وره‌ى‌ليلي‌يه بيت بو چه‌پ، لانى‌كه‌م ئه‌و به‌شه‌ى‌كه ئيمه ده‌توانين كاريگه‌رى‌له‌سه‌ر دابنيين؟ ئه‌مه پرسياريكى‌ئاوه‌لايه. به‌برواى‌من ده‌توانين. جي‌وشوينى‌سياسى‌ئايدولوژيكي‌ى‌ئوبژه‌كتيڤى‌ئيمه له چه‌پى‌ئيراندا، وه له چهپىباقىولاتهكاندا، تا ئه‌و راده‌يه‌ى‌كه به‌ئيمه ئاشنايه، جي‌وشوينيكى‌له‌بارو سه‌رفرازانه بووه. جي‌وشوينيكى‌ئيجابى‌بووه. من خوم به‌له‌به‌رچاوگرتنى‌ئه‌مه ئه‌وه‌نده نيگه‌رانى‌ئه‌و كاريگه‌ري‌يه سلبي‌و په‌رته‌وازه‌كه‌ره نه‌بووم كه ئه‌م ده‌وره‌ى‌ليلي‌يه له‌سه‌ر وه‌زعييه‌تى‌حزبي‌و پراتيكى‌حزبي‌ى‌ئيمه داى‌ده‌نا. به‌برواى‌من نه‌ده‌كرا له‌وده‌وره‌يه‌دا به‌ته‌واوي‌و به‌شيوه‌يه‌كى‌موتله‌ق به‌پيچه‌وانه‌ى‌ئاراسته‌ى‌واقعييه‌تيكى‌مه‌زنى‌ميژوويي‌يه‌وه حه‌ره‌كه‌ت بكريت. گه‌ليك له‌و كاريگه‌ري‌يانه نه‌ده‌كرا خوتى‌لـي‌لابده‌يت. ئه‌وه ده‌كرا كه سه‌نگه‌ره سه‌ره‌كي‌يه‌كان پاريزگاري‌يان لـيبكريتو خوت بو شه‌پولـى‌گه‌رانه‌وه ئاماده بكه‌يت-هه‌ر ئه‌و كاره‌ى‌كه ئيمه كردمان. به‌لام نه‌ده‌كرا هه‌ندى‌شيوه‌ى‌تايبه‌تى‌له خه‌باتى‌فكري‌و عه‌مه‌لى‌به‌سه‌ر ئه‌و هه‌مووه كه‌سانه‌دا بسه‌پينى‌كه ريك به‌هوى‌ئه‌وزاعى‌جيهانه‌وه گومانيان له‌وه هه‌بوو كه سوديكى‌هه‌بيت. كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستي، ته‌نانه‌ت بو ئه‌وكه‌سانه‌ش كه زه‌روره‌ته‌كه‌يان ده‌رك ده‌كرد، له‌جه‌رگه‌ى‌ئه‌م ده‌وره تايبه‌ته‌دا ره‌نگه "فيرقه‌يي‌و بي‌سه‌مه‌ر" خوى‌بنوانايه. حوكمى‌ئيمه له‌باره‌ى‌ده‌بوواو نه‌ده‌بوواكانى‌ده‌روه‌ى‌پيشووه‌وه هه‌رچي‌يه‌ك بيت، قسه‌ى‌من ئه‌وه‌يه كه ئيتر ئه‌و ده‌وره‌يه ته‌واو بووه. ئه‌م كارانه ئيتر فيرقه‌يي‌و بي‌سه‌مه‌ر ني‌يه.
ئه‌مه بزووته‌وه‌يه‌كه‌و ئينسانه جياجياكان به‌تواناو پيشينه‌و قه‌له‌مره‌وه تخصصي‌يه تايبه‌ته‌كانه‌وه تيايدا به‌شدارن. به‌برواى‌من هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ى‌كه ده‌توانن، به‌بى‌سه‌رف كردنى‌ئينيرژى‌هه‌رقلي، له سازماندانى‌ناوكوكه‌ى‌سه‌ره‌كى‌هه‌لسوورانى‌راسته‌وخوى‌كومونيستى‌له مه‌يدانه جياجياكاندا ده‌ور بگيرن، ده‌بى‌حه‌تمه‌ن وا بكه‌ن. باسه‌كه‌ى‌من ئه‌وه ني‌يه كه ده‌بى‌هه‌مووان مولزه‌م بكرين كه له‌مه به‌دوا كاريكى‌تايبه‌تى‌ئه‌نجام بده‌ن، يان له واقعدا وه‌كو نويژ "ئاداى‌بكه‌ن". ئه‌وه ئه‌ركى‌حزبه كه سه‌رنجى‌پيويست بداته ئه‌مه بوئه‌وه‌ى‌هيزى‌هه‌لسوورانيكى‌به‌م جوره كوبيته‌وه‌و ئاماده بيت. من خوم پيم وايه ماركسيزم ئيتر ئه‌و ده‌وره دژواره‌ى‌تيپه‌راندووه. وه‌ختيك سه‌ير ئه‌كه‌ين، ئايدولوژي‌يه بورژوايي‌يه‌كان له‌حاله‌تى‌هيرشبه‌رانه‌دا نابينين. نه‌ته‌نها ئه‌مه به‌لكو خودى‌ئه‌وان له ئه‌زمه‌دا په‌لوپو ده‌كوتن. ريبازه ئايدولوژيكي‌يه سه‌ره‌كي‌يه بورژوايي‌يه‌كان ته‌نانه‌ت تواناى‌ئه‌وه‌يان ني‌يه كه له‌به‌رده‌م گه‌شه‌ى‌فاشيزمدا ريزبه‌ندي‌يه‌كى‌ساده پيكبهينن. ته‌نانه‌ت ناتوانن له سكولاريزم ديفاع بكه‌ن، كه بو ماوه‌ى‌چه‌ندين ده‌يه‌و له‌هه‌ندى‌حاله‌تدا چه‌ندين سه‌ده سيستمى‌ده‌سه‌لاتدارى‌گه‌ليك له كومه‌لگا غه‌ربي‌يه‌كان بووه. ناتوانن به‌ر به چوونى‌ته‌عاليمى‌دينى‌بو ناو قوتابخانه‌كان بگرن. ناتوانن وه‌لامى‌قه‌وم چيتى‌بده‌نه‌وه كه ئيتر بووه‌ته مايه‌ى‌بشيوى‌خودى‌سه‌رمايه. وه تازه ته‌نانه‌ت فاشيزمو ناسيوناليزمى‌قه‌ومى‌كه ئه‌مانه ره‌وته ئايدولوژيكه هه‌وسار پچريوو و له قه‌فه‌س ده‌رباز بووه‌كانى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌ى‌جيهانى‌سه‌رمايه‌دارى‌بوون، له‌چله‌پوپه‌ى‌گه‌شه‌ى‌خويان هاتوونه‌ته خواره‌وه‌و ئيتر خه‌ريكن له‌پى‌ئه‌كه‌ون. من، ئه‌وه هيچ كه هيچ ريبازيك له ئايدولوژى‌بورژوازى‌له‌حاله‌تى‌هيرشبه‌رانه‌دا نابينم، به‌لكو له جي‌وشوينيكى‌راوه‌ستاو كه ئيمكانى‌رووبه‌روو بوونه‌وه‌ى‌له‌گه‌ل ماركسيزمو كومونيزم پي‌بدات نابينم. كومونيزمى‌كريكارى‌ده‌توانى‌بگه‌ريته‌وه بو قالبه واقعي‌يه‌كه‌ى‌خوي، واته ره‌وتيك بيت كه ره‌خنه ده‌گريت، هيرش ده‌بات، وه له‌كومه‌لگا هيز وه‌رده‌گريت. ره‌وتيك كه ئه‌ركى‌گورينى‌جيهانه، نه‌ك وه‌كو سالانى‌ئه‌خير كارى‌ته‌نها پووچه‌ل كردنه‌وه‌ى‌په‌لامارى‌بورژوازى‌بيت. ئيمه له‌م شه‌ش حه‌وت ساله‌ى‌رابردوودا توانيمان هه‌نديك سه‌نگه‌ر راگرين. ئيستا كاتى‌ئه‌وه هاتووه كه ههستينو پيشره‌وى‌بكه‌ين. جا ره‌نگه چه‌ند هه‌نگاو له‌ولاتريش ديسانه‌وه ناچاربين راوهستينو ئه‌و جي‌وشوينه بپاريزين كه به‌ده‌ستمان هيناوه. به‌لام ئه‌وه‌ى‌گومان هه‌لنه‌گره ئه‌وه‌يه كه كاتى‌پيشره‌وى‌هاتووه.
كارى‌كومونيستي، كارى‌راسته‌وخوى‌كومونيستي، ئه‌مه عيباره‌تى‌سه‌ره‌كى‌ئه‌م ده‌وره‌يه‌يه. به‌لام، پاش ئه‌مه ره‌نگه پيويست بيت تيبيني‌يه‌كيشى‌بخه‌مه سه‌ر، كه خودى‌پيويست بوونه‌كه‌ى‌زور ده‌ردناكه. راستي‌يه‌كه‌ى‌له‌وه ئه‌ترسم كه كاتيك من باسى‌گرنگى‌حه‌ياتي‌ى‌كارى‌كومونيستى‌راسته‌وخو ده‌كه‌م، ديسانه‌وه كه‌سيك هه‌ستيته سه‌رپي‌و ئه‌م ليكدانه‌وه‌يه له قسه‌كه‌ى‌من به‌ده‌سته‌وه بدات كه گوايا ئيتر ئه‌وله‌ويه‌ت بوكاره‌كانى‌تر، كار له فيدراسيونى‌شوراكانى‌په‌نابه‌ران، كار له‌گه‌ل كوميته‌كانى‌هاوپشتى‌كريكاري، كار له‌گه‌ل كريكارى‌ئه‌مرو و …تاد دانانيم. ده‌بى‌هه‌ر له‌پيشدا بليم نه‌خير، ماناى‌ئه‌م قسه‌يه ئه‌مه ني‌يه. چه‌ندين جار دووپاتمان كردووه‌ته‌وه كه تواناى‌كومونيسته‌كان له ريكخستنو رينوينىكردنو كاريگه‌رى‌دانان له‌سه‌ر ته‌يفيكى‌زور له خهباتو كه‌مپينه‌كانى‌له‌م بابه‌ته، ريك له كومونيست بوونو كارى‌كومونيستى‌كردنيانه‌وه سه‌رچاوه ده‌گري. كومونيست ريك له‌به‌ر ئه‌وه‌ى‌كومونيسته‌و له‌نيو كريكاراندا قسهىكومونيستىدهكاتو كارى‌كومونيستى‌ده‌كات، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى‌هه‌موو تواناى‌فكري‌و عه‌مه‌لي‌و ريكخراوه‌يى‌بزووتنه‌وه‌ى‌كومونيستى‌كريكارى‌له‌پشته، له بزووتنه‌وه‌كانى‌ترو ئه‌بعاده‌كانى‌ترى‌خه‌باتى‌كومه‌لايه‌تي‌دا نفوز په‌يدا ده‌كات. كومونيسته‌كان ته‌نها وه‌كو رابه‌رانيك كه به راديكاليزمو سوسياليزمو ره‌خنه‌ى‌راديكال له كومه‌لگاو بزووتنه‌وه روژانه‌كان ناسراون، له يه‌كيتى‌وه‌يان كهمپينهكانو جه‌بهه‌كانى‌خه‌باتى‌ئازاديخوازانه‌دا ئيعتبارو نفوز په‌يدا دهكهنو كاريگه‌رى‌داده‌نين. كارى‌كومونيستي‌و ناسنامه‌ى‌كومونيستى‌نه‌ته‌نها ئه‌لته‌رنه‌تيڤى‌خونواندن له قه‌له‌مره‌وه‌كانى‌ترى‌خه‌باتى‌كومه‌لايه‌تي‌دا ني‌يه، به‌لكو بو كومونيستيك مه‌رجى‌پيويستى‌سه‌ركه‌وتنه له‌م مه‌يدانانه‌دا. ئه‌گه‌ر كومونيستيك بيه‌ويت له يه‌كيتي‌دا ده‌ور بگيرى‌ده‌بى‌وه‌كو كومونيست ده‌ور بگيري، ئه‌گه‌رنا ئه‌وا يونيونيستى‌له ئيمه باشتر زوره. كريكاران ريك له‌به‌رئه‌وه‌ى‌پييان وايه كومونيسته‌كان كومونيستنو ولاميان پي‌يه ده‌چن به‌لاياندا. به‌پيچه‌وانه‌وه به‌برواى‌من پيويسته هه‌لسوورانى‌ئيمه له مه‌يدانه‌كانى‌تردا چه‌ند قات زياد بكات چونكه برياره وه‌كو كومونيست، نه‌ك هه‌لسووراوى‌ساده‌ى‌هه‌مان مه‌يدان، تياياندا به‌شدارى‌بكه‌ين. خه‌بات كردن به‌شيوه‌ى‌جياجياو له مه‌يدانى‌جياجيادا هيچ كاتيك ناكوكى‌نه‌بووه‌و ني‌يه له‌گه‌ل ئه‌وه‌دا كه ئايدولوژي‌و ئامانجيكى‌سه‌ره‌كيت هه‌بيت، ده‌ركيكى‌روشنت له خه‌باتى‌چينايه‌تي‌و پابه‌ندي‌يه‌كى‌قوولت به بزووتنه‌وه‌و حزبى‌كومونيستى‌كريكاري‌يه‌وه هه‌بيت. به‌م پي‌يه ئه‌و ده‌ركه‌ى‌كه پي‌داگرتن له‌سه‌ر كارى‌كومونيستى‌به بانگه‌وازى‌كه‌م كردنه‌وه‌ى‌چالاكي‌يه جوراوجوره جانبي‌يه‌كانى‌حزب داده‌ني، له‌راده‌به‌ده‌ر ميكانيكي‌و بي‌جي‌يه. ئينسان ده‌بى‌بتوانى‌هه‌م پاسكيل لـي‌بخوري‌و هه‌م فيكه لـي‌بدات! پيويست ناكات كه‌سيك بو فيكه لـي‌دان له‌پاسكيله‌كه‌ى‌دابه‌زي! بزووتنه‌وه‌ى‌ئيمه‌ش ريك ته‌نها به‌هيمه‌تى‌ئه‌و ئينسانانه ده‌توانى‌به‌ره‌و پيشه‌وه بروات كه بتوانن به‌شيوه‌يه‌كى‌زيندووو جوراوجور كار بكه‌ن، كه‌سانيك كه بتوانن به سوارى‌پاسكيله‌وه فيكه لـي‌بده‌ن! كومونيست بنو له يهكيتييهكاندا هه‌لسوورين، كومونيست بنو بكه‌ونه ريزى‌پيشه‌وه‌ى‌هه‌ر خه‌باتيكى‌روژانه‌وه لهدژىههلاواردنو مه‌حروميه‌ت…
به‌هه‌رحال هه‌روه‌كو باسم كرد، كه‌م ره‌نگ بوونه‌وه‌ى‌كارى‌كومونيستى‌به‌ماناى‌تايبه‌تى‌ووشه‌كه، وه رازىبوونو جيگاخوش كردنى‌هه‌لسووراوى‌كومونيست له مه‌وقعيه‌تى‌هه‌لسووراوى‌بزووتنه‌وه‌و كه‌مپينه جوراوجوره‌كاندا، به‌ريكه‌وت نه‌بوو، ئاكامى‌ده‌وره‌يه‌كى‌تايبه‌ت بوو كه ئيستا خه‌ريكه ته‌واو ده‌بي. به‌لام دريژه‌دان به‌و شته‌ى‌كه له‌جه‌رگه‌ى‌ده‌وره‌ى‌پيشوودا به قابيلى‌روونكردنه‌وه‌و قابيلى‌ده‌رك ده‌ژميردرا له ده‌وره‌ى‌داهاتوودا، له ده‌وره‌يه‌كدا كه پي‌ئه‌نيينه ناويه‌وه، ئيتر بي‌پاساوه‌و نابى‌لـي‌ى‌خوش ببين.
تا ئه‌وجيگايه‌ى‌كه ده‌گه‌ريته‌وه بو تاكهكانو تيفكرينو ئيعاده‌نه‌زه‌ره‌كانيان له ده‌وره‌ى‌پيشوودا، ده‌بى‌بليين كه فرسه‌تيكى‌زورمان هه‌بووه بو تيروانينى‌سه‌رله‌نوى‌بو خوو بو سياسهتو بو ده‌ورى‌خومان له خه‌باتى‌كومه‌لايه‌تي‌دا. ئييتر كاتى‌ئه‌وه هاتووه كه به‌روبومى‌ئه‌م قوولبوونه‌وه‌و خويه‌كلاكردنه‌وه‌يه ببينين. بو ئه‌و كه‌سانه‌ى‌كه له‌م مه‌يدانه‌دان، ئاراسته‌ى‌حه‌ره‌كه‌ته‌كه روشنه. ريگا بو هه‌لسوورانى‌چروپرى‌كومونيستي، بي‌ئه‌م كه‌نارو ئه‌و كه‌نار كردن، بيكهموكاست، ئاوه‌لايه. ريگري‌يه‌كانى‌دويني، هه‌لومه‌رجى‌دويني‌و گوشاره‌كانى‌دويني، ئيتر خه‌ريكن له‌سه‌ر ريگاى‌ئيمه لائه‌چن. ئه‌گه‌ر تادوينى‌كاريك هه‌بوو كه به حوكمى‌هه‌لومه‌رجه‌كه نه‌ده‌كرا ئه‌نجام بدريت، ئه‌مرو ئيتر ده‌كرى ئه‌نجام بدريت. ئه‌گه‌ر له جه‌رگه‌ى‌ئه‌و هيرشه فراوانه سياسي‌و ته‌بليغاتي‌يه‌ى‌ده‌وره‌ى‌پيشوودا ئه‌و چاوه‌رواني‌يه‌ى‌كه هه‌لسووراوانى‌حزب كورىخويندنهوهىمانيفيستىكومونيستو سه‌رمايه پيك بهيننو په‌ره‌ى‌پي‌بده‌ن چاوه‌روان نه‌كراو بوو، ئه‌مرو ئيتر وا ني‌يه.
ئه‌و شته‌ى‌كه من وه‌كو يه‌كيك له به‌شدار بووان پيم خوشه ئه‌م كونگره‌يه‌ى‌پى‌بناسريته‌وه‌و پي‌ى‌پيناسه بكريت به‌رجه‌سته بوونه‌وه‌ى‌كاراكته‌رى‌كومونيستي‌ى‌حزبه. ده‌مه‌وى‌دواتر ئاوا باس بكريت كه له‌م كونگره‌يه‌دا، كارى‌كومونيستي، نه‌خشه‌و پروژه كومونيستييهكانو هاويشتنى‌تيشكى‌كومونيستى‌بوسه‌ر ته‌يفى‌فراوانى‌هه‌لسوورانه‌كانى‌ئيمه جيگاى‌خوى‌دوزي‌يه‌وه. ئوميده‌وارم كونگره به‌م ئاراسته‌يه‌دا برواتو ئه‌م ئاواته‌ى‌من ئاواتى‌زوربه‌ى‌هاوري‌يانى‌تريش بيت. باسه‌كه‌ى‌من له‌سه‌ر ده‌ركردنى‌رينويني‌و راگهياندنو برياريكى‌تايبه‌تى‌ني‌يه. به‌لكو سه‌رنجدانى‌ئيسپاتي‌ى‌خودى‌كادره‌كانى‌ئه‌م حزبه‌م ده‌وي.…
ئيمه حزبيكين كه هه‌موو شتيكمان ، بيروباوه‌رمان، پيشينهمانو سياسه‌ته‌كانمان، به ئيمه ده‌لين كه ده‌بى‌له هه‌لويستيكى‌په‌لامارده‌رانه‌دا بين. ئه‌و حزبه‌ى‌كه نوينه‌رانى‌له‌م كونگره‌يه‌دا ئاماده‌ن، چ له‌رووى‌سياسي‌و چ له‌رووى‌عه‌قيده‌يي‌يه‌وه هيچ قه‌رزاربارى‌هيچ كه‌سيك ني‌يه له هيچ شوينيكى‌دنيادا. ئه‌مه ره‌وتيكى‌سه‌رفرازه كه ئه‌مرو به شاهيدي‌ى‌ئه‌م كونگره‌يه، له كوتايى‌ده‌وره‌يه‌كدا كه ناويان نابوو ده‌وره‌ى"مه‌رگى‌كومونيزم"، زيندو بوونى‌كومونيزمى‌كريكارى‌جار دهداتو بانگه‌وازى‌ده‌ستپيكى‌ده‌وره‌يه‌كى‌هيرشبه‌رانه‌ى‌كومونيستى‌كريكاري‌ى‌بو سه‌ر نيزامى‌كونه‌و ئابرو تكاوى‌سه‌رمايه‌دارى‌ده‌كات. ئه‌م كونگره‌يه ده‌بى‌كونگره‌ى‌ئه‌م بانگه‌وازه بيت.
ئه‌م ووتاره يه‌كه‌م جار له انترناسيونال (بلاوكراوه‌ى‌حزبى‌كومونيستى‌كريكاري‌ى‌ئيران)ى‌ژماره ١٥-ى‌سپته‌مبه‌رى١٩٩٤دا بلاو بووه‌ته‌وه.
سه‌عيد ئه‌حمه‌د له فارسيه‌وه كردوويه‌تى‌به كوردي/ ١٩٩٨
hekmat.public-archive.net #0740ku.html
|
