ايران صحنه هجوم عظيم ضد اسلامى مردم خواهد بود

راديو همبستگى: قبل از هر چيز براى ما بگوئيد لزوم تصويب قرارى از طرف کميته مرکزى حزب کمونيست کارگرى درباره تشديد مبارزه با جريانات و حرکات اسلامى[*] از کجا ناشى ميشود؟ زيرا همه حزب کمونيست را بعنوان يک جريان ضد مذهبى ميشناسند و مبارزه عليه جريانات اسلامى هم در اين چند سال يکى از مشخصات حزب کمونيست کارگرى ايران بوده است. آيا اين کافى نيست؟

منصور حکمت: اينجا ما داريم راجع به يک موضوع متفاوت صحبت ميکنيم. مخالفت کمونيستها با مذهب، افشاگرى آنها از مذهب و تلاششان براى ايجاد يک جامعه غيرمذهبى، به قول شما يک امر هويتى و قديم براى کمونيست هاست. منتهى پديده ديگرى که در اين ٢٠-٢٥ سال اخير شاهدش بوده‌ايم، پيدايش و رشد چشمگير جنبشهاى سياسى است که تحث پرچم اسلام خود را سازمان داده‌اند. يک سلسله حرکات فوق العاده دست راستى، ضد بشرى، خشن و انسان ستيز در شمال آفريقا، خاورميانه و امروز در همه کشورهايى که به اصطلاح دين رسمى شان اسلام است، و يا اقليتهاى بزرگ مسلمان دارند، جريان دارد. عملکرد اينها در درجه اول بصورت ضديت با آزادى زنان، با حقوق مدنى زن، با آزادى ابراز وجود انسانها در زمينه هاى فرهنگى و شخصى، پياده کردن قوانين و سنتهاى وحشيانه عليه آدمها، حتى کشتار، سر بريدن، قتل عام انسانها از کودکان خردسال تا پيران است. در الجزاير شبى و روزى نيست که اينها عده‌اى را بقتل نرسانند. در ايران فکر نميکنم هيچ شنونده شما احتياج به يادآورى داشته باشد که اينها با مردم اين مملکت چه کرده‌اند. طالبان در افغانستان را ميبينيم. خشونت جزء تعريف اينهاست و بى اعتنائى‌شان به حرمت انسان، دشمنى‌شان با خوشى انسان، ضديتشان با هر جامعه آسوده و هر فعل انفعال آزادانه انسانها چيز کاملا مشهودى است.

اين يک جنبش است مثل فاشيسم براى مثال. ناسيوناليسم و راسيسم هم گرايشهاى قديمى ترى هستند. اما وقتى بر مبناى اينها فاشيسم عروج ميکند، يک عده بايد اطلاعيه بدهند و بگويند اين جنبش فاشيستى جديدى که دارد سر بلند ميکند عاقبتش اين خواهد بود و اين جنايات را به بار ميآورد و بايد جلوى آن ايستاد. الان ما داريم با اسلام به همين ترتيب روبرو ميشويم. مواضع ضد مذهبى ما به جاى خود محفوظ. خيلى ها در جهان آتئيست هستند و نفش افيونى مذهب و نقش سرکوبگر مذهب را ميشناسند. ولى در مقابل اين جنبش مشخصا دست راستى، فعال، آدمکش و نسل کشى که تحت پرچم اسلام در خاورميانه و ايران به فعاليت مشغول است و الان کمابيش ابعادى بين المللى پيدا کرده، بايد مردم اين دنيا امروز بلند شوند و قد علم کنند. اين بختکى است که روى بخش زيادى از جمعيت جهان افتاده و مردم زيادى دارند به خاطر آن بدبخت ميشوند. به اين معنى ما قطعنامه تصويب کرديم. علاوه بر سياستهاى افشاگرانه و آگاهگرانه که در قبال مذهب به طور کلى داريم، اکنون در قبال اسلام بعنوان يک جنبش سياسى، يک جنبش قرن بيستمى و يک جنبش ارتجاعى امروزى که ضد کمونيست است، ضد سوسياليسم است، ضد آزادى، ضد زن و ضد مدرنيسم است و حتى ضد شادى است و به شدت نژادپرست است احتياج به يک موضع سياسى و عملى ويژه داريم. اين قطعنامه خودش را ميخواهد. اين جنبش سياسى ارتجاعى يک برخورد سياسى ميخواهد.

راديو همبستگى: در ادبيات حزب به اصطلاح اسلام سياسى برميخوريم. منظور از اسلام سياسى چيست؟ آيا منظور همان فاندامنتاليسم و بنيادگرائى است؟ اگر نه، تفاوت در چيست؟

منصور حکمت: اسلام سياسى لزوما بنيادگرائى نيست. البته نويسنده‌هاى مختلف ممکن است اين عبارت را به معانى نسبتا متفاوتى بکار ببرند. ولى اشاره ما به همان است که گفتم، يعنى همين جنبشهاى سياسى که تحت پرچم اسلام براى ايجاد نوعى جامعه اسلامى تلاش ميکند. از انقلاب ٥٧ ايران به بعد، ضد انقلاب اسلامى که انقلاب را سرکوب کرد و جمهورى اسلامى را سر کار آورد يکى از نخستين جلوه‌هاى حرکت اين اسلام سياسى در اين دور جديدش بود. در ابتداى قرن بيست هم هنگامى که مردم مستعمرات به موقعيت تحت سلطه و نامطلوب خود واقف ميشدند و زمزمه هاى ضد استعمارى بالا ميگرفت، پان اسلاميسم و انديشه اسلامى هم به عنوان مبناى حکومت و مبناى نوعى دولت در شرق سابق مطرح شد، منتها جنبشهاى مدرنيستى و پارلمانتاريستى و ليبرالى آن موقع قويتر از اين حرفها بودند. ناسيوناليسم قويتر بود و کشورهاى خاورميانه به راه جوامع اسلامى نرفتند. آن جنبش اسلامى يک پديده مستقلى بود و متعلق به دوران ديگرى. دوران زير سوال رفتن فئوداليسم و سلطه استعمار در آن جوامع. ولى اسلام سياسى دوره ما بعنوان يک پديده جديد و جنگ سردى شکل گرفت. يک نيروى دست راستى، ضد چپ، ضد کمونيست و به درجه اى ضد غرب. اين جريانى است که در رقابت با غرب بر سر ثروتها و قدرتى که در خاورميانه و شمال آفريقا نهفته است، پديدار شده است. دولت را ميخواهد. يک ايدئولوژى ديگر است براى حاکميت و سهم طلبى بخشهايى از بورژوازى اين کشورها. و اين پديده جديدى است به اين معنى که در سه دهه آخر قرن بيست احزاب سياسى جديد دست راستى‌اى به وجود آمده اند و اينها هدفشان نوعى جامعه اسلامى است. اسلام به طور سنتى چه در تسنن و چه در تشيع هميشه اين رابطه را با دولت نداشته است. قلمرو دولت معمولا به عنوان يک قلمرو حمايت شده توسط دين که در عين حال سرويس و خدمات به دين ميدهد، شناخته شده. خليفه و امام يک طرف و سلطان و شاه طرف ديگر بودند و اين سلطان و شاه مهر تاييدشان را از مراجع دينى ميگرفتند، محيط را براى گرفتن خمس و زکات و اجراى فقه اسلامى فراهم ميکردند و خودشان شمشير اسلام بودند. ولى خود حاکم ممکن بود مسلمان غيورى نباشد و معمولا مقامى در سلسله مراتب دينى نداشت. حکومت يا دولت، ارتش، نيروهاى قهريه دست سلاطين بودند که به يک سازشى با سلسله مراتب دينى رسيده بودند. اسلام سياسى که ما از آن حرف ميزنيم يک نوع ايدئولوژى متفاوتى را مطرح ميکند و آن اينکه، حکومت، دولت ميتواند اسلام باشد به همين معنى که براى مثال در ايران پياده شد. در عربستان سعودى حکومت اسلامى نيست، اسلام حاکم است ولى حکومت دست قبيله معينى است که شمشيرش را در خدمت اسلام قرار داده و با هم ميخورند. اين اسلام سياسى، به اين معنى با اسلام به معنى هميشگى‌اش، که واضح است در همه جوانب زندگى مردم سر ميکشد و امر و نهى ميکند، فرق دارد. چون مشخصا ميخواهد قلمرو حکومت کردن را برمبناى ايدئولوژى اسلامى سازمان بدهد و اين پديده به اين معنى جديد است. نميخواهم بگويم مطلقا جديد در تاريخ قرن بيست، ولى دور جديدش را ما شاهديم و واضح است که اين پديده در اواخر قرن بيست همان نقشى را ندارد که در آغاز قرن بيست داشت. بشدت ضد کمونيستى است، ضد کارگرى است. حرکتى است در متن رقابتهاى بورژوايى در منطقه و در مقياس جهانى. پرچمى است که بلند شده براى کسب اقتدار بخشهايى از جامعه که به اين ميراث کثيف دينى تکيه ميکنند. همانطور که گفتم ما با اينها طرف هستيم سواى اينکه با اسلام بطور کلى و با مذهب بطور کلى طرفيم. بعنوان يک عده آدم آزاد انديش و طرفدار تفکر و انتخاب آزاد انسانها با اين جريانات به عنوان يک جريانات دست راستى، خشن و ضد انسانى طرفيم و اسلام سياسى به اين معنى که از آن حرف ميزنيم اين حرکتهاى معطوف به کسب قدرت را مد نظر دارد.

راديو همبستگى: بهر حال اين قرار به طور اخص تشديد فعاليت عليه اسلام هم هست يا اينکه مختص به همين جريانات است؟

منصور حکمت: شما تنها نميتوانيد عليه جنبشهاى سياسى اسلامى که صحبتش را ميکنيم قد علم کنيد و سنگربندى محکمترى بکنيد بدون اينکه بيشتر هم به انديشه هايشان بپردازيد. منتها روشن است که خود ما بعنوان يک حزب کمونيست عليه اسلام بعنوان يک انديشه و يک سيستم فکرى و يک روش زندگى هستيم. آنچه مسلم است وقتى شما با جنبشهايى روبرو شويد که انسانهاى آزاد انديش را تهديد به مرگ ميکنند، تسليمه نسرين براى مثال، شما موظفيد يکبار ديگر پاى قرآن را وسط بکشيد و بگوييد آخر اين ارتجاع از يک آبشخورى تغذيه ميکند که خودش دقيقا همه اين عقب ماندگى را فرمولبندى کرده. قرآن ميتوانست يک کتاب تاريخى مثل بقيه کتابهاى تاريخى باشد، مردم به آن نگاه کنند و زياد به آن حساسيت نداشته باشند ولى وقتى جنبشى آن را پرچم يک مبارزه سياسى امروز ميکند، آن وقت مردم مجبورند آن پرچم را ازش بگيرند، بازبينى کنند، نگاه کنند و دور بياندازند. وگرنه فرض کنيد کتابى بود مثل شاهنامه فردوسى که ميگذاشتند آن گوشه و احتمالا ارجاع زيادى به آن نميکردند. شما در هر کتاب قديمى برويد و بگرديد حتما ارتجاع زيادى پيدا ميکنيد. منتها وقتى خود طرف اينجا معتقد است که بايد در انتهاى قرن بيست با اين قرآن به جنگ احزاب سوسياليست و اتحاديه هاى کارگرى و سازمانهاى زنان بيايند، آن وقت به نظر من زنان و کارگران و سوسياليستها موظفند که اين پرچم را از دست طرف بگيرند و آبرويش را ببرند.

راديو همبستگى: منشا اين اسلام سياسى که گفتيد چيست؟ آيا روى کار آمدن جمهورى اسلامى منشا اسلام سياسى شد يا قبل از جمهورى اسلامى هم بود؟

منصور حکمت: به نظر من مقاومت در مقابل غرب يک پديده قديمى در خاورميانه و در کشورهايى است که ما به آنها اسلام زده ميگوييم. چون غرب در چهارچوب استعمارى وارد اين کشورها شد. ورود غرب با خشونت و استثمار زيادى همراه بود. اينطور نبود که تمدن غربى يا براى مثال پارلمان يا هنر و ادبيات و فرهنگ غربى در يک رابطه و جريان سيلان آزاد به شرق رسيده باشد. بلکه با اسلحه و خشونت و آدم دزدى و زندان کردن و کشت و کشتار آمده، در نتيجه معلوم است که مقاومت عليه‌اش هست و ناسيوناليسم محلى و مبارزه عليه استعمار به هر امکانى که در محل هست چنگ مياندازد. به اين معنى، اين اسلام پرچم نوعى مقاومت در مقابل غرب بود، همانطور که ناسيوناليسم اين کشورها هم در يک دوره پرچم نوعى مقاومت در مقابل غرب بود. اما اين حرکت اسلامى معاصر ناشى از و متعلق به يک دوره ديگر است. متعلق به دوره‌اى است که جهان بطور واقعى ادغام شده، جريان اقتصادى جهان به هم وابسته است. اين پرچم نوعى سهم خواهى بخشهايى از طبقه حاکمه اين کشورهاست. براى مثال در خود ايران، خيلى ها که فکر ميکردند بايد کشور ايران سرى در ميان سرها داشته باشد، از طريق رژيم شاه به جايى نرسيدند ولى با رژيم اسلامى به آن رسيدند. از اينکه بخشى از طبقه حاکمه اين کشور هستند خوشحالند. اين جمهورى اسلامى بود که کارى کرد که براى مثلا رئيس جمهورى آمريکا اينقدر به ايران و "فرمايشات" رهبر مذهبى ايران حساس باشد. اين جمهورى اسلامى بود که امکان داد اينقدر کشور بتواند موش در منطقه بدواند و توسعه طلبى و عظمت طلبى ايرانى را در اين چارچوب گسترش دهد. مضارش براى بورژوازى ايران بجاى خود. ولى ميخواهم بگويم که اين اسلام پرچمى شده براى نوعى سهم خواهى و رقابت بر سر قدرت در منطقه، بين طبقات حاکمه با بورژوازى و امپرياليسم در سطح بين المللى. خيلى ها به اين جنبش اسلامى بعنوان يک ابزار سياسى نگاه ميکنند. فرض کنيد در جنگ اعراب و اسرائيل، پرچم اسلام يکى از باصطلاح دست افزارهاى کمپ جهان عرب در مقابل اسرائيل است. و فکر ميکنم ابزار کارآمدى است و هر وقت لازمش داشته باشند بکارش مياندازند. اين اسلام همچنين مورد مصرفش را براى کوبيدن چپ دارد، براى مثال رژيم شاه در خود ايران هيچگاه نميتوانست کشتارى را که اينها، جمهورى اسلامى، از کارگران و کمونيستها کردند، صورت دهد. هيچوقت بدون اين ابزار نميشد اينطور به جنگ آزادى زن رفت. فقط اين ابزار ميتواند زن را در قيد و بند نگهدارد. جنبش اسلامى مثل يک ابزار سياسى مورد استفاده‌اش را پيدا کرده، استفاده‌اش عليه چپ، عليه مدنيت. عليه فرهنگ آزاد انديشانه است. عليه شادى انسان است. کاملا ارتجاعى است، صد در صد ارتجاعى است. موجوديت خود را درست در نقطه مقابل آزاديخواهى و سوسياليسم پيدا کرده است. به اين معنى فکر ميکنم بايد به عنوان يک ايدئولوژى و يک نهاد سياسى قرن بيستمى ارتجاعى با آن برخورد کرد که درست مثل فاشيسم ميشود نقشش را در جامعه تعريف کرد.

يک شنونده: من سؤالى داشتم از منصور حکمت. اگر در آينده، حکومت کارگرى برقرار شود و در واقع اين آرزوى هر انسان برابرى طلبى هست و اميدوارم که اين آرزو بزودى برآورده شود، آيا در آنموقع فعاليت جرياناتى مثل حزب الله لبنان يا فدائيان اسلام در ايران و يا جريانات اسلامى در الجزاير که به آنها اشاره کرديد، از نظر شما ممنوع ميشود و اگر جلوى فعاليت اين جريانات اسلامى گرفته شود در آنصورت اين عمل منافاتى با آزاديهاى بى قيد و شرط سياسى پيدا نميکند؟

منصور حکمت: من نظر شخصى‌ام را ميتوانم بگويم. سيستم سياسى‌اى که ما پيشنهاد ميکنيم يک سيستم شورايى است که قوانين و مقرراتش را نماينده هاى مردم در سطح وسيع در کشور ميگذارند و هر کس بنا به شهروندى و يا سکونتش در آن کشور، حالا با هر پيشينه ملى و قومى که داشته باشد، ميرود و در شوراى محلش عضو ميشود و از آن طريق در سلسله مراتب سياسى کشور شرکت ميکند و طبعا قوانين مشخص اين چيزها را از آن دولت بايد خواست، از خود مردمى که آن موقع زندگى ميکنند. منتها من بعنوانى يکى از آن مردم نظرم را ميگويم.

نفس تشکيل فدائيان اسلام بنظر من جرم نيست. نفس خواستن دنيائى اسلامى بنظر من جرم نيست. ما بايد جنايت و جرم را تعريف کنيم و بعد آن را ممنوع کنيم. اگر کسى بيايد و بگويد که من يک جامعه اسلامى ميخواهم که در آن آدمها بدبخت باشند و زنان در زنجير باشند و دارد اينها را به مردم ميگويد و مردم بِربِر نگاهش ميکنند، تا اين لحظه مرتکب جرمى نشده است. ولى اگر بنا کرد به کشتن کسى، ترساندن کسى، حبس کردن کسى، محروم کردن کودکى از حقوقش، دست اندازى به زندگى و هستى و آزادى کسى، آنوقت است که به استناد اين جرائم بايد سراغش بروند. به اين اعتبار بنظر من نفس داشتن احزاب اسلامى، حتى در سيستم ما، جرم نخواهد بود. نفس تشکيل يک جريانى که بگويد همه جهان بايد مسلمان بشود جرم نخواهد بود، چون ابراز جنون آميزترين و احمقانه ترين عقايد هم حق آدمهاست، ميتوانند نظرشان را بگويند. هدف ما اين است که با ايجاد جامعه‌اى که هيچکس نميتواند نيات سياسى خودش را پشت چنين چيزى پنهان کند، جامعه‌اى که در آن براى مردم معلوم است دفتر و دستک هر جريانى کجاست و چکار دارد ميکند، جلوى رشد اينها را بگيريم. در يک جامعه آزاد که همه حق دارند حرف بزنند، و هر کس حق دارد نمايشنامه بنويسد يا شعر بگويد، يا برود در خيابان فرياد بزند و يا در مدرسه پا شود و هر ايرادى از برنامه درسى‌اش بگيرد، يا از کانال راديو و تلويزيونى که وقتش بين شهروندان تقسيم شده، مردم حرفشان را بزنند و نظرشان را بگويند، اينکه از هر ده هزار نفر يک نفر پا شود و حرفهاى فاشيستى بزند يا حرفهاى راسيستى و اسلامى بزند براى آن جامعه پديده‌اى قابل تحمل و حتى قابل ريشخند خواهد بود و زياد جدى‌اش نميگيرند. ولى اگر شما سازمان فدائيان اسلام درست کنيد و بعد برويد بمب بخريد، اسلحه انبار کنيد، قاچاقى ليست آدرس خانه‌هاى مردم را تهيه کنيد و بعد برويد آنها را ترور کنيد، يا بخواهيد برويد کشورى ديگر بمب بگذاريد، آنوقت آن دولت مربوطه اين جريان را نه بخاطر اسلامى بودنش بلکه بخاطر همين کارهايى که گفتم ميگيرد و ميگويد شما حق نداريد جان کسى را به خطر بياندازيد، شما حق نداريد اقليتى را بترسانيد، کسى را تهديد به مرگ بکنيد، زندگى امن کسى را برايش ناامن کنيد. در نتيجه بنظر من آزادى بيانشان را خواهند داشت. متاسفانه يک عده‌اى هنوز اين افکار را دارند. اما فکر ميکنم در چنان شرايطى کمتر و کمتر ميشوند. بنظر من آزادى بهترين درمان جهالت و حماقت است. اگر يک جامعه اى آزاد باشد و هر کس بتواند حرفش را بزند، در طول زمان حرفها حسابى تر ميشود، عميق تر ميشود و انسانى تر ميشود.

دقيقا ديکتاتورى است که اين آشغال ها را از خودش بيرون ميدهد. من فکر ميکنم اگر جامعه اينقدر از خودش مطمئن باشد و بخصوص اينقدر قدرت سياسى در دست مردم پخش شده باشد که کسى نتواند با توطئه قدرت سياسى را از مردم بگيرد يا کسى با کودتا يا بمب اندازى يا خشونت و تروريسم تاثيرى در روال سياسى جامعه بگذارد، آنوقت حرف زدن اينها چيزى جز آگاهى براى جامعه نميآورد. براى اينکه ميشود به بچه‌هاى مدرسه نشان داد و گفت در مقابل اين حرفهاى عاقلانه‌اى که هست، يک عده هم هستند که اينطور فکر ميکنند و فکر ميکنم اينها جريانات منزوى و مسخره‌اى خواهند شد. کما اينکه الان هم بنظرم بعنوان عقيده، بعنوان انديشه، اينها منزوى‌اند. از يک طرف روى پول و از طرف ديگر روى ارعاب، روى تروريسم و کشتار قدرتشان را نگهداشته‌اند. از طرف ديگر خيلى از مردم در خاورميانه کانالهاى واقعى ابراز وجود برويشان بسته است. اگر شما در ايران و عربستان و مصر و سوريه و عراق احزاب مارکسيست و سوسياليست، اتحاديه‌هاى کارگرى و سازمانهاى زنان داشتيد، کسى نميرفت براى اينکه نارضايتى‌اش را از رژيم ديکتاتورى روز نشان دهد عضو سازمان اسلامى بشود. مردم ميرفتند عضو سازمانهايى ميشدند که حرمت و شخصيتشان را بالا ميبرد. من فکر ميکنم آزادى جوابش است. طرفدار سرکوب نيستم ولى طرفدار دستگيرى و تعقيب قضايى هر کسى که بخواهد آسايش، امنيت، سلامت روحى و جسمى کسى را به خطر بیندازد هستم و اسلامى ها البته اين رشته شان است. من بعيد ميدانم که اينها يک سازمان اسلامى درست کنند و فورا مشغول ترساندن بچه هايشان نشوند. بايد نهادهايى باشند که از حقوق شهروندان در مقابل اينها دفاع کنند و مانع دست زدن اينها به اعمال غيرقانونى شوند. اگر در چهارچوب قانون يک کشور بخواهند حرفشان را بزنند بنظر من بايد آزاد باشند. با همه جناياتى که اسلافشان کرده‌اند بالاخره بايد آزاد باشند که حرفشان را بزنند. اين حقى است که با تولدشان بدست آورده‌اند. هر که دنيا آمده حق دارد نظرش را بگويد و بنظر من هيچ دولتى نميتواند اين حق را از کسى سلب کند.

راديو همبستگى: ايران جامعه اى قطبى است در مورد اسلام. يعنى اسلاميها و ضد اسلاميها هر دو فعال هستند. تقابل اين دو گرايش را چگونه ميبينيد؟ آيا فکر ميکنید رنسانسى در ايران در جريان است؟

منصور حکمت: من فکر ميکنم آنچه در جريان است يک نفرت عظيم اجتماعى از اسلام است که در بخش اکثريت جامعه تلنبار شده و روز به روز دارد فشارش بيشتر ميشود و اين بزودى سدها را ميشکند، زنجيرها را پاره ميکند و ايرانى را که بيست سال مسند حاکميت اسلام ارتجاعى بوده به يکى از مراکز مبارزه با نهضت ارتجاعى اسلام در منطقه تبديل ميکند. من اينرا مطمئن هستم. فکر ميکنم آن حرکتى که از نظر فکرى و مبارزات فکرى و معنوى و فلسفى در طول تاريخ در ايران نشده، شايد اين دفعه به حکم شرايط سياسى توسط عمل سياسى مردم صورت بگيرد. يعنى هجوم ضد اسلامى مردم بخاطر تجربه بيست سال حاکميت ارتجاعى اسلام در اين کشور و جناياتى که به همين اسم شده و بخاطر اسلام شده. نفرتى که از اسلام وجود دارد در تاريخ آن کشور بيسابقه است. چون موقعى هست که به قول آن دوست شنونده آخوند يک قارى است، کاسبى که گوشه‌اى نشسته، ميآيد پولى ميگيرد و وعظى ميکند و ميرود. اين يک نقش را در جامعه دارد، ولى وقتى که جلوى صحنه ميآيد و جامعه را آن طورى که فکر ميکند شکل ميدهد و منويات و مکنونات قلبى‌اش را تبديل به قوانين بيرونى براى همه ميکند و ما کثافتش را همه جا ميبينيم، آنوقت ديگر نميشود گذاشت فقط برگردد برود جاى سابقش و در سوراخ سابقش. وقتى موج به حرکت بيايد و حرکت ضد اسلام مردم شروع شود آنوقت ديگر اسلام نميتواند به مواضع و موقعيت بيست سال پيش خود برگردد. برود در حوزه‌ها يا تکيه‌ها، يا مساجد خودش بنشيند. احتمال زيادى دارد که مردم تمام اينها را ازش بگيرند، ولى آيا ميشود به اين رنسانس گفت؟ بنظر من يک بعد و مشکل مساله اين است که اين نفرت سياسى و قلبى از اسلام بايد همراه با يک نبرد فکرى عميق که پايه‌هاى اين دين و اصلا تفکر دينى را بشکافد و خصلت ارتجاعى مذهبى گرى را با همه جوانب ظريفش که براى مثال در شرق زدگى، مردسالارى، و در بیحقوقی کودک يا در روحيه ملى سياهپوشى و مرگ پرستى و خصومت با شادى و اميد در اين کشورها خود را نشان ميدهد، نقد کند. اين نقد بايد خودآگاه و مکتوب باشد، توسط ايدئولوگهاى جامعه در هر دوره‌اى پيش برده شود. اين را ما شاهد نيستيم. در نتيجه حرکتى که عليه اسلام خواهد شد در درجه اول يک حرکت توده‌اى وسيع مردم عليه ابراز وجود سياسى‌- اجتماعى اسلام است. ولى اينکه اين چقدر با يک نقد عميق فکرى همراه شود که تبديل به سرمايه اى براى نسل هاى بعدى بشود و جامعه از اين دوران خرافى‌- مذهبى اش عبور کند. بايد ديد در عمل چه ميشود. واضح است که با يک جنبش موج برگشت عليه اسلام، حتما متفکرينى هم عروج خواهند کرد. ولى الان شاهد اين نيستيم. برعکس آنچه الان شاهديم، حزب کمونيست کارگرى و يک عده آدم خوشفکر به کنار، اين است که بخش اعظم آنهايى که ميخواهند از شر جمهورى اسلامى خلاص شوند، به خيال خودشان دارند "زرنگى" بخرج ميدهند، منتها اين زرنگى يک زرنگى دهاتى است که فکر ميکنند آها اگر ما يک آخوند خوب را تشويق کنيم در مقابل آخوند بد، اين پيشرفت محسوب ميشود. فردا يک آخوند ديگر را در مقابل خاتمى قرار ميدهيم، پس فردا يک آخوند ديگر، تا يواش يواش يک روز اين آخوند آخرى را ميتوانيم بهش بگوييم تو ميتوانى آخوند نباشى. يک حالت به اصطلاح پليتيک زدن و کلک زدن به تاريخ که اصلا هيچوقت در تاريخ موفق نبوده. و جاى تاسف است، براى اينکه از روشنفکر و شاعر و نويسنده تا سياسيونى که آدم ميبيند خيلى ها توى اين دلقک بازى سياسى شريکند و به نظر من سد راه شفافيت مبارزه آتى هستند. من فکر ميکنم همه اينها منزوى ميشوند.

هر کس امروز با هر گوشه اسلام يا هر گوشه جمهورى اسلامى لاس زده باشد فردا در جمعيت هاى بزرگ مردمى بايد جواب سؤال مردم را بدهد: شما که بهتر ميدانستى چرا آن موقع که کسى هم اسلحه روى شقيقه‌ات نگذاشته بود، حرف دلت را نزدى؟ چرا نيامدى به مردم بگويى که اين دين کثيف است؟ اصلا بطور کلى دين کثيف است؟ که اين ها يک مشت آدمکش‌اند، که همين آقاى خاتمى، که ديروز در تمجيد رهبرش حرف زده، بيست سال است جزو مهره‌هاى حکومت اسلام در اين کشور است. ايشان زمانى که در آن مملکت پست و مقام داشته، در زندانها داشتند عزيزان ما را ميکشتند. همين الان هم که رئيس جمهور است زن اجازه ندارد بيرون بيايد و بگويد من چه ميخواهم، نميتواند لباسى را که ميخواهد بپوشد و يا به کارى که ميخواهد بپردازد. در آن مملکت زن حقوق ندارد و اين رژيم آقاى خاتمى است. البته بنظر من روشنفکر در ايران به قشرى گفته ميشود که پسقراول هاى جامعه هستند. خوش فکرترين و آزادانديش ترين ها را بايد رفت در نسل درگير در زندگى گير آورد که ميرود روى پشت بام خانه‌اش آنتن ماهواره‌اى ميگذارد، ريسک اينکه ممکن است بيايند بگيرندش را ميپذيرد و سعى ميکند بداند دنيا چه دارد ميگويد. او روشنفکر واقعى آن مملکت است. اينها پسقراول هايى هستند که دکان انتلکتوئلى براى خودشان درست ميکنند و خيلى جاى تاسف است. براى اينکه امروز جاى کسانى که کل ريشه هاى اسلام را به جنگ بطلبند، کسى که بيايد با لحن صادق هدايت و على دشتى آبروى اينها را ببرد واقعا خالى است. اگر کسى اينکار را بکند بنظر من چهره اش تابناک تر از هر شخصيت تاريخ فکرى اين مملکت ثبت ميشود تا صدها سال بعد. کسى که بشود پرچمدار مبارزه معنوى و فکرى مردم ايران عليه اسلام و اسلاميت. جاى اين خالى است. در نتيجه امروز اين صرفا يک کشمکش سياسى است. اينکه يک موج برگشت سياسى چقدر ميتواند دستاوردهاى ضد اسلامى مردم را تثبيت کند، جاى سؤال است. من به آن رنسانس نميگويم ولى فکر ميکنم اسلام در آن مملکت يک شکست اساسى ميخورد.

اين مصاحبه در تاريخ ١٣ ژوئن ١٩٩٩ از راديو همبستگى در مالمو سوئد پخش شده است.
بخش ديگر اين مصاحبه در همبستگى شماره ٨٧ چاپ شد.
تايپ شده از روى فايل pdf در سايت حزب کمونيست کارگرى ايران